De missie ad gentes ontvouwt zich ook nu nog grotendeels in de streken van het Zuiden van de wereld, waar de actie voor de integrale ontwikkeling en de bevrijding uit iedere vorm van onderdrukking dringender is. De Kerk heeft altijd in de volkeren die zij geëvangeliseerd heeft, de prikkel tot vooruitgang weten op te wekken en de missionarissen worden nu meer dan in het verleden erkend als promotors van de ontwikkeling door regeringen en internationale deskundigen, die dikwijls bewondering hebben voor het feit dat men met schaarse middelen opmerkelijke resultaten verkrijgt.

In de encycliek H. Paus Johannes Paulus II - Encycliek
Sollicitudo Rei Socialis
De ontwikkeling van de mens en de samenlevingTwintig jaar na Populorum Progressio van Paus Paulus VI
(30 december 1987) heb ik verklaard dat “de Kerk geen technische oplossingen kan aanreiken voor het probleem van de onderontwikkeling als zodanig”, maar “haar eerste bijdrage levert tot de oplossing van het dringende probleem van de ontwikkeling als zij de waarheid over Christus, over zichzelf en over de mens verkondigt en toepast op een concrete situatie” H. Paus Johannes Paulus II, Encycliek, De ontwikkeling van de mens en de samenleving
Twintig jaar na Populorum Progressio van Paus Paulus VI, Sollicitudo Rei Socialis (30 dec 1987), 41. De conferentie van de bisschoppen van Latijns Amerika in Puebla heeft verklaard dat “de beste dienst aan de broeder de evangelisatie is, die hem in staat stelt zichzelf te verwerkelijken als kind van God, bevrijdt van de onrechtvaardigheden en integraal vooruit helpt” Documenten van de derde algemene bijeenkomst van het episcopaat van het Latijns amerika te Puebla (1979), 4760 (1145). Het is niet de zending van de Kerk om direct te werken op het economische, technische of politieke vlak of om materieel bij te dragen tot de ontwikkeling; deze zending bestaat wezenlijk in het aanbieden aan de volkeren van een “meer zijn”, niet van een “meer hebben”, door met het evangelie de gewetens wakker te maken. “De authentieke menselijke ontwikkeling moet geworteld zijn in een steeds diepere evangelisatie” Paus Johannes Paulus II, Toespraak tot de bisschoppen, priesters en religieuzen te Jakarta (10 oktober 1989),5: L’Osservatore Romano, 11-10-1989

De Kerk en de missionarissen bevorderen ook de ontwikkeling door hun scholen, ziekenhuizen, drukkerijen, universiteiten, experimentele agrarische bedrijven, enz. De ontwikkeling van een volk volgt echter niet op de eerste plaats uit geld, materiele hulp en technische structuren, maar uit de gewetensvorming en de rijping van mentaliteit en zeden. De mens is de protagonist van de ontwikkeling, niet het geld of de techniek. De Kerk voedt de gewetens op door aan de volken de God te openbaren die zij zoeken maar niet kennen, alsmede de grootheid van de mens die geschapen is als beeld van God en door Hem bemind wordt, de gelijkheid van alle mensen als kinderen van God, de heerschappij over de geschapen natuur die ten dienste van de mens is gesteld, en de plicht om zich in te zetten voor de ontwikkeling van heel de mens en van alle mensen.

Door de evangelische boodschap biedt de Kerk een bevrijdende kracht aan die de ontwikkeling bevordert, juist omdat zij leidt tot de bekering van het hart en van de mentaliteit, de waardigheid van iedere mens doet kennen, bereid maakt tot solidariteit, inzet en dienst voor de broeders, en de mens voegt in Gods plan voor de mensheid, dat de opbouw is van het Rijk van vrede en gerechtigheid reeds in het aardse leven. Het is het bijbelse perspectief van de “nieuwe hemel en de nieuwe aarde” Vgl. Jes. 65, 17 Vgl. Jes. 66, 22 Vgl. 2 Pt. 3, 13 Vgl. Openb. 21, 1 dat in de geschiedenis de prikkel en het doel heeft gelegd voor de vooruitgang van de mensheid. De ontwikkeling van de mens komt van God en moet leiden naar God Vgl. H. Paus Paulus VI, Encycliek, Over de ontwikkeling van de volken, Populorum Progressio (26 mrt 1967), 14-21.40-41 Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Encycliek, De ontwikkeling van de mens en de samenleving
Twintig jaar na Populorum Progressio van Paus Paulus VI, Sollicitudo Rei Socialis (30 dec 1987), 27-36. vv.. Daarom is er tussen de verkondiging van het evangelie en de ontwikkeling van de mens een nauwe band.

De bijdrage van de Kerk en van haar werk van evangelisatie tot de ontwikkeling van de volkeren heeft niet alleen betrekking op het Zuiden van de wereld, om daar de materiele ellende en de onderontwikkeling te bestrijden, maar ook op het Noorden, dat blootgesteld is aan de morele en geestelijke ellende, die veroorzaakt wordt door de “overontwikkeling” H. Paus Johannes Paulus II, Encycliek, De ontwikkeling van de mens en de samenleving
Twintig jaar na Populorum Progressio van Paus Paulus VI, Sollicitudo Rei Socialis (30 dec 1987), 28. Een zekere areligieuze moderniteit, die in sommige delen van de wereld heerst, is gebaseerd op het idee dat het, om de mens meer mens te maken, volstaat om de technisch-economische groei na te jagen en te verrijken. Maar een ontwikkeling “zonder ziel“ kan niet voldoende zijn voor de mens en het exces van overvloed is even schadelijk voor hem als het exces van armoede. Het Noorden heeft zo’n “model van ontwikkeling” ontworpen en verspreidt het in het Zuiden waar de zin van godsdienstigheid en de menselijke waarden overspoeld dreigen te worden door de golf van de consumptiementaliteit.

“Verander tegen de honger het leven” is het motto dat opgekomen is in kerkelijke kringen en aan de rijke volken de weg aanwijst om broeders van de armen te worden. Men moet terugkeren naar een meer sober leven dat gunstig is voor een nieuw model van ontwikkeling dat meer aandacht heeft voor de ethische en religieuze waarden. De missieactiviteit brengt aan de armen het licht en de prikkel voor de ware ontwikkeling, terwijl de nieuwe evangelisatie bij de rijken onder andere het bewustzijn moet scheppen dat het moment is gekomen om werkelijk broeders van de armen te worden in de gemeenschappelijke bekering tot de “integrale ontwikkeling” die open staat voor de Absolutie Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Encycliek, De ontwikkeling van de mens en de samenleving
Twintig jaar na Populorum Progressio van Paus Paulus VI, Sollicitudo Rei Socialis (30 dec 1987), 27-34 Vgl. H. Paus Paulus VI, Encycliek, Over de ontwikkeling van de volken, Populorum Progressio (26 mrt 1967), 19-21.41-42