Over de gevallen van seksueel misbruik van kinderen in kerkelijke instellingen

Sinds enkele maanden heeft de zeer ernstige kwestie van seksueel misbruik van minderjarigen in instellingen die bestuurd worden door kerkelijke organen en mensen die in de Kerk verantwoordelijkheid dragen, in het bijzonder priesters, de Kerk en de Ierse samenleving bestookt. Recent heeft de Heilige Vader zijn medeleven betuigd, in het bijzonder bij twee ontmoetingen, vooreerst met de hoogste vertegenwoordigers van het episcopaat, daarna met de andere bisschoppen, en hij bereidt de publicatie voor van een brief over dit onderwerp voor de Kerk in Ierland. Doch, de laatste weken deint het gesprek over seksueel misbruik van minderjarigen ook uit naar de Kerk in andere landen van Midden Europa (Duitsland, Oostenrijk, Nederland). Dat men ons enkele eenvoudige overwegingen toestaat over deze ontwikkelingen. De belangrijkste Kerkelijke instellingen die erbij betrokken zijn de Duitse Provincie van de jezuïeten – (de eerste betrokkene, door de gevallen van het Canisiuscollege in Berlijn) de Duitse bisschoppenconferentie, de Oostenrijkse bisschoppenconferentie, de Nederlandse bisschoppenconferentie - het opgedoken probleem snel en beslist hebben aangepakt. Zij hebben blijk gegeven van hun wil tot transparantie, in een zekere zin hebben zij de manifestatie van het probleem versneld door de slachtoffers uit te nodigen te spreken, zelfs wanneer het ging om gevallen die ver terug gaan in de tijd. Door zo te handelen hebben zij het probleem ‘op de juiste manier’ aangepakt, want een juist vertrekpunt bestaat erin, te erkennen wat er gebeurd is en bezorgdheid voor de slachtoffers en de gevolgen van de daden die tegen hen begaan werden. Zij hebben bovendien de reeds bestaande ‘Richtlijnen’ in aanmerking genomen en nieuwe operationele aanwijzingen voorzien om ook een preventief beleid in werking te stellen, opdat al het mogelijke zou gedaan worden opdat gelijkaardige en zo zwaarwegende feiten zich in de toekomst niet meer zouden herhalen. Deze feiten mobiliseren de Kerk om gepaste antwoorden op te stellen en deze feiten moeten geïntegreerd worden in een context en bredere problematiek rond de bescherming van kinderen en jongeren tegen seksueel misbruik in de samenleving. De fouten die plaats gehad hebben in instellingen en door personen die verantwoordelijkheid dragen binnen de Kerk, zijn bijzonder afkeurenswaardig wegens haar opvoedkundige en morele verantwoordelijkheid. Maar alle objectieve en geïnformeerde mensen weten dat de kwestie ruimer is en dat het concentreren van de beschuldigingen op de Kerk alleen, tot een vals perspectief leidt. Een voorbeeld: de recente gegevens van competente autoriteiten in Oostenrijk tonen dat in dezelfde periode, de gecontroleerde gevallen in instellingen die een band hebben met de Kerk oplopen tot 17, tegenover 510 in andere instellingen. Het is goed zich ook daarover zorgen te maken. Terecht werd nu in Duitsland door het Ministerie voor het Gezin een “Ronde Tafel” gepland met deelname van verschillende opvoedkundige en sociale deskundigen om de kwestie in een geheel en adequaat perspectief aan te pakken. De Kerk is natuurlijk bereid eraan deel te nemen en zich ervoor in te zetten. Haar pijnlijke ervaring kan misschien ook voor anderen van nut zijn. Kanselier, mevr. Merkel, heeft terecht de ernst en het opbouwende karakter erkend van het engagement van de Duitse Kerk. Volledigheidshalve is het goed eraan te herinneren dat de Kerk haar leven leidt binnen de burgerlijke samenleving en daar haar verantwoordelijkheden opneemt, maar zij heeft haar specifieke onderscheiden “canonieke” wetten, die beantwoorden aan haar spirituele en sacramentele natuur en dus andere rechterlijke en strafrechtelijke procedures voorzien (zij voorzien bij voorbeeld niet in geldelijke straffen of vrijheidstraffen maar wel de belemmering om een ambt uit te oefenen, beroving van kerkelijke rechten, enz.). Op kerkrechtelijke vlak is seksueel misbruik van minderjarigen altijd beschouwd geweest als één van de zwaarste vergrijpen en de kerkrechtelijke normen hebben dit voortdurend bevestigd, in het bijzonder de brief “ Ad exsequendam - De delictis gravioribus [3490]” uit 2001, die soms op ongepaste wijze geciteerd wordt als de oorzaak van een “cultuur van het zwijgen”. Wie de Brief [3490] kent en begrijpt waarover het gaat, weet dat hij een doorslaggevend signaal is geweest om de aandacht van het episcopaat te vestigen op de ernst van het probleem en een concrete aanwijzing om operationele richtlijnen uit te werken om het probleem aan te pakken. Tenslotte. Terwijl men de ernst van de beroering die de Kerk doormaakt, niet kan ontkennen, moet men toch niet nalaten al het mogelijke te doen om hieruit uiteindelijk positieve resultaten te verkrijgen, namelijk een betere bescherming van kinderen en jongeren in de Kerk en de samenleving en de zuivering van de Kerk zelf.