Priester en pastoraat in een digitale wereld: nieuwe media ten dienste van het Woord

Dierbare broeders en zusters!

Het thema van de Wereldcommunicatiedag [d:31] dit jaar is “De Priester en de zielzorg in de digitale wereld - de nieuwe media in dienst van het Woord”. Deze dag valt bewust samen met de kerkelijke viering van het Jaar van de Priesters [d:254]. Het vestigt de aandacht op het brede en delicate pastorale terrein van de digitale communicatie. Hier kunnen priesters nieuwe mogelijkheden ontdekken voor hun dienst van en voor het Woord. Moderne media behoren al geruime tijd tot de gangbare instrumenten van kerkelijke gemeenschappen voor communicatie met hun omgeving en in toenemende mate voor de bevordering van een bredere dialoog. Maar de recente explosieve groei en toegenomen sociale invloed van deze media maken ze steeds belangrijker voor een vruchtbaar priesterschap.

De voornaamste plicht van elke priester is de verkondiging van Jezus Christus, het vleesgeworden Woord van God, en het uitdelen van zijn heilsgenade door de sacramenten. Samengeroepen door het Woord is de Kerk het teken en werktuig van de gemeenschap die God met de mensen creëert en die elke priester geroepen is op te bouwen in en met Christus. Hierin bestaat de verheven waardigheid en schoonheid van de priesterlijke zending. Ze beantwoordt op bijzondere wijze aan de oproep van de apostel Paulus: "Zo zegt de Schrift het: Niemand die in Hem gelooft zal worden teleurgesteld. … Iedereen die de naam van de Heer aanroept, zal gered worden'. Maar hoe kunnen zij iemand aanroepen in wie zij niet geloven? Hoe kunnen ze in iemand geloven zonder van Hem te hebben gehoord? Hoe kunnen ze over iemand horen als niemand Hem verkondigt? En hoe kunnen ze verkondigen als ze niet zijn gezonden?" (Rom. 10, 11; Rom. 10, 13-15) [b:Rom. 10, 11; Rom. 10, 13-15].

Voor passende antwoorden op deze oproep binnen de cultuurverschuivingen van vandaag, waar met name jongeren gevoelig voor zijn, is de nieuwe communicatietechnologie onontbeerlijk. De digitale wereld met zijn welhaast onbeperkte uitingsmogelijkheden doet ons des te meer de uitroep van de heilige Paulus beseffen: "Wee mij als ik het evangelie niet verkondig!" (1 Kor. 9, 16) [b:1 Kor. 9, 16]. De toenemende beschikbaarheid van nieuwe technologie verlangt niet alleen een grotere verantwoordelijkheid van hen die het Woord verkondigen, maar vereist ook dat hun inzet meer gericht, efficiënt en niet vrijblijvend is. Priesters staan op de drempel van een nieuw tijdperk. Immers de nieuwe techniek creëert steeds intensievere vormen van betrekkingen over grotere afstanden. Deze vraagt dat zij pastoraal reageren door media steeds doeltreffender in dienst van het Woord te stellen.

De wijdverbreide multimedia met hun 'optiemenu’s' laten ons misschien denken dat het voldoende is om aanwezig te zijn op het Web of dat laatste alleen te beschouwen als een op te vullen ruimte. Toch mag terecht van priesters verwacht worden dat zij in de wereld van de digitale communicatie aanwezig zijn. En wel als geloofsgetuigen in hun rol van leiders van een gemeenschap, die zich steeds meer uiten via de verschillende 'stemmen' die de digitale markt biedt. Priesters worden zo uitgedaagd het evangelie te verkondigen met inzet van de nieuwste generatie audiovisuele middelen (foto's, video's, blogs, websites), die naast de traditionele middelen nieuwe mogelijkheden bieden voor dialoog, evangelisatie en catechese.

Door het gebruik van nieuwe communicatietechnologie kunnen priesters de mensen van vandaag binnenleiden in het kerkelijk leven en hen helpen het gelaat van Christus te ontdekken. Dat kunnen ze het beste bereiken, als zij al vanaf hun opleiding deze technieken vaardig en adequaat leren gebruiken, met technisch inzicht en een sterke priesterlijke spiritualiteit op basis van constante dialoog met de Heer. Toch horen priesters in de digitale wereld minder op te vallen door hun mediavaardigheid dan door hun priesterhart. Niet alleen kan dat hun pastorale zending nieuw leven inblazen, maar ook een 'ziel' geven aan het communicatieweefsel dat het 'Web' vormt.

In de digitale wereld moet Gods liefhebbende zorg voor alle mensen in Christus niet alleen als iets uit het verleden of een theorie worden gebracht, maar als een heel concrete en actuele werkelijkheid. Onze zielzorg in die wereld moet onze tijdgenoten kunnen laten zien, met name de velen die in onze dagen onzekerheid en verwarring ervaren, "dat God nabij is, dat we in Christus allemaal bij elkaar horen" Uitwisseling van de Kerstgroeten met leden van de Romeinse Curie en andere bestuurders [[3333|3]]

Wie kan beter dan de priester, als man van God en digitaal vaardig, pastorale zorg ontwikkelen en in praktijk brengen, die God concreet tegenwoordig stelt met de geloofswijsheid van vroeger als rijke inspiratiebron voor nu, om waardig te kunnen leven en werken aan een betere toekomst? Godgewijde mannen en vrouwen in de media hebben de taak om deuren te openen naar nieuwe ontmoetingsvormen met behoud van de kwaliteit van menselijk contact en om zorg te tonen voor de persoon met zijn of haar werkelijke geestelijke behoeften. Zo kunnen zij de mensen van dit digitale tijdperk helpen de aanwezigheid van de Heer te ervaren, te groeien in hoop en verwachting en Gods Woord nabij te komen, dat redding en volledige menselijke ontplooiing biedt. Zo kan het Woord zijn weg vinden langs de vele kruisingen van al die verschillende 'snelwegen' in de 'cyberspace' en laten zien dat God in iedere tijd, ook de onze, de Hem toekomende plaats heeft. Dankzij de nieuwe media kan de Heer door de straten van onze steden wandelen en bij de drempel van ons huis en ons hart opnieuw zeggen: "Ik sta voor de deur en ik klop. Als iemand mijn stem hoort en de deur opent, zal Ik bij hem binnenkomen, en we zullen met elkaar aan tafel gaan." (Openb. 3, 20) [b:Openb. 3, 20].

In mijn boodschap van vorig jaar [2824] heb ik leiders in de wereld van de communicatie aangespoord een cultuur van respect te bevorderen voor de waardigheid en de waarde van de menselijke persoon. Dit is een van de manieren waarop de Kerk geroepen is tot 'diaconie van de cultuur' op het 'digitale continent' van vandaag. Met het Evangelie in onze handen en harten moeten we opnieuw de noodzaak zien om wegen te blijven banen naar Gods Woord en tegelijkertijd aandacht blijven geven aan wie nog zoeken. Ja, we zouden juist, als eerste stap van evangelisatie, hun zoeken moeten aanmoedigen. Pastorale aanwezigheid in de digitale media – precies omdat die ons in contact brengen met mensen uit alle culturen, zonder geloof of met een ander geloof – vraagt openheid voor wie niet gelooft, mistroostig is, of een diep onuitgesproken verlangen heeft naar onvergankelijke waarheid en het absolute. Zouden wij niet, zoals de profeet Jesaja een huis van gebed voor alle volken voor zich zag (Jes. 56, 7) [[b:Jes. 56, 7]], in het Web een ruimte kunnen zien als de 'voorhof der heidenen' in de tempel van Jeruzalem, voor degenen die God nog niet hebben leren kennen?

De ontwikkeling van nieuwe technologieën en de grote digitale wereld betekent een geweldige hulpbron voor de mensheid als geheel en voor ieder individu en een stimulans voor ontmoeting en dialoog. Maar deze ontwikkeling betekent ook een grote kans voor de gelovigen. Geen deur kan of mag gesloten zijn voor wie in naam van de verrezen Christus probeert anderen meer nabij te komen. Voor priesters in het bijzonder betekenen de nieuwe media steeds nieuwe en verreikende pastorale mogelijkheden. Ze sporen aan vorm te geven aan de universele opdracht van de Kerk, om een wijdverbreide en echte gemeenschap op te bouwen en in de huidige wereld te getuigen van het nieuwe leven na het horen van het evangelie van Jezus, zijn eeuwige Zoon, onder ons gekomen om ons te redden. Tegelijkertijd moeten priesters altijd onthouden dat de vruchtbaarheid van hun dienst uiteindelijk van Christus zelf komt die we ontmoeten en horen in het gebed, die wordt verkondigd in de prediking en levende getuigenissen, en die wordt gekend, bemind en gevierd in de Sacramenten, met name de Eucharistie en de Biecht.

U dierbare priesters nodig ik opnieuw uit, om met wijsheid de unieke mogelijkheden aan te grijpen die de moderne communicatie ons biedt. Moge de Heer u allen tot enthousiaste verkondigers van het evangelie maken op de nieuwe ‘Agora’, die door de hedendaagse media ontsloten wordt.

Met dit vertrouwen vraag ik de Moeder Gods en de heilige pastoor van Ars u te willen beschermen en verleen aan ieder van u mijn apostolische zegen.

Vanuit het Vaticaan, 24 januari 2010, het feest van de heilige Franciscus van Sales

Paus Benedictus XVI