Tot het "Consilium" (Raad voor de uitvoering van de Constitutie van de H. Liturgie)

Eerbiedwaardige Broeders en beminde Zonen,

Een niet geringe reden tot troost en vreugde wordt ons vandaag geschonken bij het zien van u allen, die, nu gij naar Rome gekomen zijt om de gewone vergaderingen van uw commissie bij te wonen, het prijzenswaardige plan hebt opgevat om aan de opperste herder van de Kerk dit zeer treffende bewijs te geven van uw liefde en toewijding. Deze aanhankelijkheid is ons des te meer welkom, daar het ons de langverwachte gelegenheid biedt u van harte geluk te wensen met en u onze welverdiende dank te betuigen voor de buitengewoon bereidwillige ijver, die gij zonder enige moeite te sparen aan de dag legt bij het vervullen van uw taak.

Gij weet met hoeveel waardering en met welk een gespannen verwachting wij uw werk begeleiden, waaraan wij, zoals bekend, het grootste belang hechten. Want daar u samen met de H. Congregatie van de Riten de moeilijke taak is toevertrouwd om de richtlijnen van de liturgische constitutie ten uitvoer te brengen, welke het Tweede Oecumenisch Concilie van het Vaticaan [d:4] met zoveel succes heeft uitgevaardigd, is het duidelijk dat, naar wij vertrouwen, vooral uw werkzaamheden de meest verblijdende resultaten voor de Kerk zullen opleveren; het hangt immers het meest van u af, of deze zeer wijze richtlijnen van het Concilie gaarne aanvaard zullen worden, dagelijks steeds meer worden gewaardeerd en of het christenvolk langzamerhand zijn levenswijze hieraan volledig zal aanpassen.

Wij houden het dan ook voor juist u enige zaken hierover ter overweging voor te stellen: het is nuttig om ze, ofschoon ze u naar ons weten bekend zijn, toch in herinnering te brengen, vooral bij gelegenheid van deze bijeenkomst, waaruit gij allen nieuwe krachten en een stimulans voor uw werk wenst te putten.

De u toevertrouwde taak heeft op de eerste plaats tot doel u te richten op de herziening van de liturgische boeken. Het behoeft nauwelijks gezegd te worden, dat dit werk zeer veel inspanning vereist en dat het zeer grote moeilijkheden met zich meebrengt. Het betreft hier immers de liturgische gebedsformules : om deze te onderzoeken, te hernieuwen of geheel opnieuw op te stellen worden niet alleen van uw kant een zeer grote wijsheid en een scherpzinnig oordeel vereist, maar ook een juiste kennis van de behoeften van onze tijd, gepaard gaande aan een volledig op de hoogte zijn van de liturgische tradities.

Daarom dient gij ervan overtuigd te zijn, dat de publieke gebedsformules God niet waardig kunnen zijn, als zij geen getrouwe uitdrukking zijn van de katholieke leer. Zij dienen voortreffelijk opgesteld te worden overeenkomstig de verhevenheid van de goddelijke eredienst; zij moeten een diep religieuze geest van vroomheid ademen; tenslotte moeten ze zo door beknoptheid, helderheid en eenvoud uitblinken, dat de waarheid en het heerlijke van hun inhoud des te duidelijker opvallen. Zo alleen zullen de publieke gebeden van de Kerk beantwoorden aan de natuur en het karakter van de H. Liturgie en zullen de gelovigen hierdoor aan God de verschuldigde eer bewijzen.

Om echter nog beter en juister de hernieuwing van de H. Liturgie te kunnen verzorgen, dient men ook rekening te houden met een andere niet minder belangrijke norm: het is namelijk nodig om te waken over de pedagogische doeltreffendheid van de gewijde riten. Gij weet immers dat, toen de Vaders van het Oecumenisch Concilie de richtlijnen over de H. Liturgie opstelden, zij geleid werden door dit pastorale doel om de gelovigen namelijk actief te laten deelnemen aan de liturgische handelingen, zodat zij aldus uit deze hemelse bronnen van waarheid en genade zullen leren om het voedsel van hun christelijk leven overvloediger en gemakkelijker in zich op te nemen. Inderdaad, zoals de genoemde constitutie van het Oecumenisch Concilie met wijs inzicht leert, al is de H. Liturgie bovenal eredienst aan de goddelijke majesteit, toch bevat zij ook aanzienlijke onderrichting voor het gelovige volk. In de Liturgie spreekt God immers tot Zijn volk en verkondigt Christus nog steeds Zijn blijde boodschap vgl: Sacrosanctum Concilium [[[570|33]]]. Daarom moet gij er speciaal voor zorgen dat de liturgische eredienst inderdaad een school wordt voor de gelovigen: een school namelijk van vroomheid, waarin de gelovigen leren een intieme omgang met God te onderhouden; een school van waarheid, waarin door zichtbare tekenen de geest gebracht wordt tot de kennis van en de liefde voor het onzichtbare; een school tenslotte van christelijke liefde, waardoor ieder zich steeds meer door de banden van broederlijke gemeenschap met de overige leden van de Kerk verenigd voelt.

Tenslotte vraagt een juiste uitvoering van de liturgische constitutie van u, dat het nieuwe en het oude zo goed en zo voortreffelijk mogelijk met elkaar overeen zullen stemmen. Wat dit betreft dient men er volstrekt voor te zorgen het streven naar vernieuwing niet te overdrijven door geen rekening te houden met de liturgische traditie of door deze zelfs geheel te verwaarlozen. Deze verkeerde handelwijze zou men niet een hernieuwing van de H. Liturgie mogen noemen, maar eerder de vernietiging ervan. De Liturgie immers kan vergeleken worden met een sterke boom, welks voortdurende hernieuwing van lover wel een pracht laat zien, maar waarvan de ouderdom van de stam met haar diepe en stevige wortels het bewijs is van zijn overvloedig leven. In de Liturgie behoort er dus geen enkele werkelijke tegenstrijdigheid te bestaan tussen de moderne en de oude tijd; maar alles dient zo te gebeuren, dat iedere vernieuwing ook een samenhang en een overeenstemming met de gezonde traditie vooropstelt en dat de nieuwe vormen als het ware vanzelf uit de reeds bestaande voortkomen.

Zoals gij ziet, dient gij een lange weg vol oneffenheden af te leggen. Daar echter uw arbeid reeds zo'n verheugend resultaat heeft geoogst - waarvan de onlangs afgekondigde Instructie over de Liturgie van de H. Congregatie der Riten een bijzonder bewijs is - is dit voor ons een reden om van uw toekomstig werk de hoogste verwachtingen te koesteren. Intussen moge gij weten dat niet alleen wij, maar ook de gehele Kerk vol gespannen verwachting de ogen op u richt.

Herinnert u steeds, dat het waarlijk een grootse taak is aan de biddende Kerk als het ware de stem en de hulpmiddelen te verschaffen, waarmee zij de goddelijke lof viert en God de smeekbeden der mensen aanbiedt. Deze taak, voor welks uitvoering de hemel en de aarde in zekere zin samenwerken, is werkelijk menselijk en goddelijk: menselijk, omdat zij steunt op uw ijver, uw wetenschap en uw vroomheid; maar tevens en vooral goddelijk, daar de inspiratie en de daadwerkelijke bijstand van de H. Geest niet kunnen ontbreken, zonder wie niets heiligs, niets waardevols en niets heilzaams kan verricht worden.

Gaarne smeken wij de almachtige God dat Hij u deze hemelse bijstand voortdurend zal doen toevloeien. Tot onderpand en tot bewijs hiervan schenken wij u, ieder afzonderlijk en allen tezamen, van harte de apostolische zegen.

Paus Paulus VI