Inhoudsopgave
- Inhoud
1
Beste broeders en zusters,
vandaag zou ik het willen hebben over de heilige Isidorus van Sevilla: hij was een jongere broer van Leander, bisschop van Sevilla en een grote vriend van Paus Gregorius de Grote. Het is van belang dit te onderstrepen, want daardoor zijn we er ons van bewust dat zij cultureel en geestelijk dicht bij elkaar staan, wat onontbeerlijk is om de persoon van Isidorus te kunnen begrijpen. Hij is inderdaad veel verschuldigd aan Leander, een veeleisende, geleerde en strenge persoon, die rond zijn jongere broer een thuissituatie had gecreëerd die gekenmerkt werd door ascetische eisen die eerder eigen zijn aan een monnik en door een werkritme zoals dat voor een serieuze toeleg op de studie nodig is. Bovendien had Leander er zorg voor gedragen de nodige voorzieningen te treffen in verband met de sociaal-politieke situatie van dat moment: in die decennia waren immers de Visigothen, barbaren en Arianen, het Spaanse schiereiland binnengedrongen en hadden gebieden veroverd die tot het Romeinse Rijk hoorden. Zij op hun beurt moesten nu gewonnen worden voor de Romeinse leefwijze en voor het katholicisme. Het huis van Leander en van Isidorus was daartoe voorzien van een bibliotheek die tamelijk rijk was aan klassieke werken, heidense en christelijke. Isidorus voelde zich tot beide tegelijk aangetrokken, en werd daarom - onder de verantwoordelijkheid van zijn oudere broer - bij de bestudering daarvan er in gevormd een sterke discipline te ontwikkelen met discretie en onderscheiding.
Referenties naar alinea 1: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
2
In het bisschopshuis van Sevilla werd zodoende geleefd in een sereen en open klimaat. Dat kunnen we afleiden uit de culturele en geestelijke interesses van Isidorus, zoals die uit zijn eigen werken blijken die een encyclopedische kennis bevatten van de klassieke heidense cultuur en een diepe kennis van de christelijke cultuur. Dat verklaart het eclecticisme dat kenmerkend is voor de litteraire productie van Isidorus, die met een uiterst gemak van Marziale naar Augustinus overstapt, van Cicero naar Gregorius de Grote. De inwendige strijd die de jonge Isidorus te verduren had toen hij opvolger was geworden van zijn broer Leander op de bisschopszetel van Sevilla in 599 was dan ook niet gering. Misschien komt van deze constante strijd met zichzelf de indruk van een excessief voluntarisme bij het lezen van de werken van deze grote schrijver, die wordt beschouwd als de laatste van de christelijke Vaders van de Oudheid. Amper een paar jaar na zijn dood, die plaats had in 636, noemde het Concilie van Toledo van 653 hem: “De beroemde leraar van onze tijd en een glorie voor de katholieke Kerk”.
Referenties naar alinea 2: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
3
Isidorus was ongetwijfeld een man van scherpe dialectische tegenstellingen. En ook in zijn persoonlijk leven ervoer hij permanent een inwendig conflict, in hoge mate gelijk aan wat eerder de heilige Gregorius de Grote en Sint Augustinus hadden ervaren, tussen het verlangen naar eenzaamheid, om zich enkel te kunnen wijden aan de overweging van het Woord van God, en de eisen van de liefde jegens de broeders over wier heil hij zich als Bisschop verantwoordelijk voelde. Hij schrijft bijvoorbeeld inzake de verantwoordelijken over de Kerken: “Wie verantwoordelijk is over een Kerk (vir ecclesiasticus ) moet zich van de ene kant laten kruisigen voor de wereld door de versterving van het vlees en van de andere kant de keuze van een kerkelijke wijding aanvaarden, wanneer deze van de wil van God komt, en zich met nederigheid toeleggen op het bestuur, ook als hij het niet zou willen doen” . Vervolgens voegt hij er amper een paragraaf later aan toe: “De mannen van God (sanct viri) verlangen er helemaal niet naar zich met wereldse zaken te moeten ophouden en zuchten wanneer zij door een geheimvol plan van God, belast worden met bepaalde verantwoordelijkheden.... Ze doen alles om deze te vermijden, maar aanvaarden datgene wat zij zouden willen ontvluchten en doen toch wat ze hadden willen vermijden. Ze keren immers in, in de verborgenheid van hun hart, en proberen daar te begrijpen wat of de geheimvolle wil van God van hen vraagt. En wanneer zij tot het besef komen dat zij zich moeten onderwerpen aan de plannen van God, buigen zij nederig de nek van hun hart onder het juk van Gods beschikking” .
Referenties naar alinea 3: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
4
Om Isidorus beter te begrijpen moeten we ons vóór alles de complexiteit herinneren van de politieke situaties van zijn tijd, die ik al heb aangestipt: in zijn kinderjaren had hij de bitterheid van de ballingschap moeten ervaren. Maar ondanks dat was hij doortrokken van een apostolisch enthousiasme: hij ervoer de vervoering van te kunnen bijdragen aan de vorming van een volk dat eindelijk zijn eenheid hervond, zowel op politiek als op godsdienstig vlak, met de providentiële bekering van de erfopvolger op de Visigotische troon, Hermenegild, van het Arianisme tot het katholieke geloof. Toch moet men de enorme moeilijkheid niet onderschatten van een adequate benadering van zulke grote problemen als die van de betrekkingen met de ketters en met de Joden. Daarbij gaat het om een hele reeks van problemen die zich op heel concrete wijze ook vandaag de dag voordoen, vooral wanneer men de gebeurtenissen beschouwt in bepaalde gebieden waar men de indruk heeft dat zich in hoge mate soortgelijke situaties voordoen als die welke in die zesde eeuw speelden op het Spaanse schiereiland. De rijkdom aan culturele kennis waarover Isidorus beschikte, stelde hem in staat voortdurend het nieuwe van het christendom te confronteren met het klassieke Grieks-romeinse erfgoed, ook al lijkt het dat hij niet zozeer de kostbare gave van de synthese had als wel de gave had van de collatio, dat wil zeggen van het verzamelen, wat zich uitte in een buitengewone persoonlijke eruditie, niet altijd zo geordend als wenselijk geweest was.
Referenties naar alinea 4: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
5
Wat in ieder geval is te bewonderen, is zijn ijver om niets te veronachtzamen dat de menselijke ervaring in de geschiedenis van zijn land en van heel de wereld had geproduceerd. Isidorus zou niets hebben willen verliezen van hetgeen door de mens in de oude tijden verworven was, of het nu om heidense, joodse of christelijke pagina’s ging. Het moet daarom niet verbazen als het hem, bij het nastreven van dit doel, soms overkwam, dat hij er niet in slaagde de kennis die hij bezat op adequate wijze, zoals hij het eigenlijk wilde, door de zuiverende wateren van het christelijk geloof heen te laten gaan. Maar toch blijven in de bedoeling van Isidorus de voorstellen die hij doet altijd in overeenstemming met het katholiek geloof, dat hij met kracht ondersteunde. In de bespreking van de diverse theologische vraagstukken, laat hij zien dat hij er de complexiteit van inziet en stelt hij dikwijls met scherpzinnigheid oplossingen voor die de complete christelijke waarheid samenvatten en tot uitdrukking brengen. Daardoor hebben gelovigen in de loop der eeuwen dankbaar en tot in onze tijd toe gebruik kunnen maken van zijn definities. Een typisch voorbeeld in deze wordt geboden door het onderricht van Isidorus over de relatie tussen het actieve leven en het contemplatieve leven. Hij schrijft: “Degenen die de rust van de contemplatie zoeken te bereiken, moeten eerst gaan trainen in het stadion van het actieve leven; aldus zullen zij, eenmaal bevrijd van de afvalslakken van de zonde, in staat zijn dat zuivere hart te laten zien dat als enige instaat maakt God te zien” . Het realisme van een ware herder overtuigt hem echter van het risico dat de gelovigen lopen om zich te herleiden tot het eendimensionale menszijn. Daarom voegt hij er aan toe: “De middenweg, samengesteld uit zowel de ene als de andere vorm van leven, blijkt normaal gesproken nuttiger waar het gaat om het oplossen van die spanningen die zich dikwijls verscherpen ten gevolge van de keuze voor slechts één soort van leven en die daarentegen beter worden getemperd door het alterneren van de beide vormen” .
Referenties naar alinea 5: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
6
De uiteindelijke bevestiging van een juiste levensoriëntering zoekt Isidorus in het voorbeeld van Christus en zegt: “De Heiland Jezus bood ons het voorbeeld van een actief leven, wanneer hij overdag zich toelegde op tekenen en wonderen in de stad, maar hij toonde ons het contemplatieve leven wanneer Hij zich ’s nachts terugtrok op de berg en er de nacht doorbracht in gebed” . In het licht van dit voorbeeld van de goddelijke Meester, kan Isidorus besluiten met dit concrete morele onderricht: “Laat dan de dienaar van God in navolging van Christus zich aan de contemplatie wijden zonder zich aan het actieve leven te onttrekken. Zich anders gedragen zou niet juist zijn. Zoals men immer God moet liefhebben door de contemplatie, zo moet men de naaste liefhebben door de actie. Het is dus onmogelijk te leven zonder dat beide vormen van leven allebei aanwezig zijn, noch is het mogelijk lief te hebben tenzij men ervaring opdoet in zowel het ene als het andere . Ik beschouw dit als de samenvatting van een leven dat zowel de beschouwing van God zoekt, de dialoog met God in het gebed en in de lezing van de Heilige Schrift, alsook de actie in dienst van de menselijke gemeenschap en van de naaste. Deze samenvatting is de les die de grote Bisschop van Sevilla nalaat aan ons, die geroepen zijn van Christus te getuigen aan het begin van een nieuw millennium.
Referenties naar alinea 6: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
https://rkdocumenten.nl/toondocument/2386-h-isidorus-van-sevilla-nl