‘Naast verval zien we duidelijke tekenen van opleving’

Beste broeders en zusters,

aan het einde van deze ochtend van gemeenschappelijke reflectie over een aantal aspecten van het gewijde leven die bijzonder relevant en belangrijk zijn in onze tijd, zou ik op de eerste plaats de Heer willen bedanken dat Hij ons de mogelijkheid geeft van deze ontmoeting, die voor ieder van ons zeer verrijkend is. We hebben samen de mogelijkheden en verwachtingen kunnen analyseren, de hoop en de moeilijkheden die instituten van gewijd leven vandaag tegenkomen. Ik heb met grote aandacht en belangstelling geluisterd naar uw getuigenissen en uw ervaringen en ik heb nota genomen van uw vragen. We erkennen allemaal dat het in de moderne geglobaliseerde samenleving steeds moeilijker wordt het Evangelie te verkondigen en ervan te getuigen. Als dit al geldt voor de gedoopte leken, hoeveel te meer dan voor de personen die door Jezus geroepen zijn Hem op een meer radicale manier te volgen door religieuze toewijding. Het proces van secularisering, die in de hedendaagse cultuur oprukt, spaart zelfs de religieuze gemeenschappen niet.

Maar we mogen onszelf niet laten ontmoedigen. Hoewel wij ons goed moeten realiseren dat er niet weinig wolken aan de horizon van het religieuze leven opdoemen, zijn er ook nieuwe en gestaag toenemende tekenen van een providentiële heropleving, die troost geeft en reden tot hoop.

De Heilige Geest ademt krachtig, overal in de Kerk, en spoort aan tot een nieuwe inzet en trouw in de historische religieuze instituten, samen met nieuwe vormen van religieuze toewijding in aansluiting op de behoeften van deze tijd.

Net als in alle tijden is er ook vandaag de dag geen gebrek aan edelmoedige zielen die bereid zijn af te zien van iedereen en alles omwille van Christus en zijn Evangelie, zich aan Hem toewijdend met hun bestaan binnen gemeenschappen die worden gekenmerkt door enthousiasme, vrijgevigheid en vreugde. Wat deze nieuwe ervaringen van het gewijde leven kenmerkt, is het gemeenschappelijke verlangen naar en een enthousiaste reactie op een radicaal beleefde evangelische armoede, trouwe liefde voor de Kerk en edelmoedige toewijding aan de naaste in nood, met bijzondere aandacht voor vormen van spirituele armoede die deze tijd zo sterk kenmerken.

Vele malen heb ik, net als mijn eerbiedwaardige voorgangers, willen herhalen dat de hedendaagse mens een sterk religieus en spiritueel verlangen voelt, maar dat hij alleen bereid is naar diegenen te luisteren en diegenen te volgen die onophoudelijk getuigen van hun eigen navolging van Christus. Het is interessant te zien dat de instituten die de meeste roepingen hebben, die zijn die gekozen hebben voor een vaak erg sobere levenswijze, en in elk geval trouw aan het Evangelie sine glossa, ‘zonder commentaar’.

Ik denk aan de vele gelovige gemeenschappen en de nieuwe ervaringen van gewijd leven die u zo goed kent. Ik denk aan het missionaire werk van vele kerkelijke groeperingen en bewegingen die veel roepingen voortbrengen tot het priesterlijke en religieuze leven. Ik denk aan de jonge vrouwen en mannen die alles opgeven voor een leven in een slotklooster.

Het is waar – zo kunnen we met vreugde zeggen – dat zelfs vandaag nog de Heer arbeiders blijft sturen naar zijn wijngaard en zijn volk blijft verrijken met vele heilige roepingen. Wij danken Hem daarvoor en bidden dat het enthousiasme van het eerste besluit – vele jongeren beginnen aan de weg van evangelische volmaaktheid en aan nieuwe vormen van gewijd leven na emotionele bekeringen – dat, zoals ik wilde zeggen, het enthousiasme van het allereerste jawoord gevolgd moge worden door volhardende inzet op een authentieke weg van ascetische en geestelijke volmaaktheid, een reis van ware heiligheid.

Wat de orden en congregaties met een lange geschiedenis in de Kerk betreft, kunnen we niet nalaten op te merken, zoals u zelf hebt benadrukt, dat zij de afgelopen decennia bijna allemaal – zowel de mannelijke als de vrouwelijke gemeenschappen – een moeilijke crisis hebben doorgemaakt als gevolg van de vergrijzing van hun leden, een meer of minder drastische achteruitgang van het aantal roepingen, en soms zelfs van een spirituele en charismatische ‘vermoeidheid’. In bepaalde gevallen is deze crisis zorgwekkend geworden.

Maar naast deze moeilijke situaties, die we met moed en eerlijkheid tegemoet moeten treden, zijn er ook tekenen van een positieve opleving, vooral daar waar gemeenschappen hebben besloten terug te keren naar hun oorsprong en te leven op een manier die meer overeenstemt met de geest van hun stichter.

In bijna alle recente algemene vergaderingen van religieuze instituten was juist de herontdekking van het oorspronkelijke charisma een terugkerend thema, net als de vraag hoe deze in deze tijd op hernieuwde wijze vorm te geven. Herontdekking van de oorspronkelijke geest en verdieping van de kennis over hun stichters hebben deze instituten een veelbelovende nieuwe ascetische, apostolische en missionaire impuls gegeven. Eeuwenoude werken en activiteiten zijn nieuw leven ingeblazen. Er zijn nieuwe initiatieven om het charisma van de stichters op authentieke wijze vorm te geven. Op deze weg moeten we voortgaan, biddend tot de Heer dat Hij ons leidt tot de vervulling van het werk dat Hij begon.

Bij het binnentreden van het derde millennium heeft mijn vereerde voorganger, de Dienaar Gods Johannes Paulus II, de gehele kerkelijke gemeenschap opgeroepen "opnieuw te starten vanuit Christus" vv. [[9|29]] . Ja! Instituten van Gewijd Leven moeten voortdurend "opnieuw starten vanuit Christus" wanneer zij hun vitaliteit en apostolische effectiviteit willen bewaren of herontdekken. Hij is de vaste rots waarop u uw gemeenschappen moet bouwen en ieder project voor gemeenschaps- of apostolische vernieuwing.

Geliefde broeders en zusters,

Ik dank u hartelijk voor de zorg die u besteed aan het uitoefenen van uw verantwoordelijke dienst als richtingwijzenden van uw religieuze families. De Paus is dicht bij u, moedigt u aan en verzekert ieder van uw gemeenschappen van het dagelijkse gedenken in zijn gebeden. Nu wij onze ontmoeting beëindigen wil ik graag opnieuw een hartelijke groet richten aan de Kardinaal Staatssecretaris en Franc Kardinaal Rodé, zowel als u ieder afzonderlijk. Ik vraag u mijn groeten over te brengen aan al u confraters en uw zusters, met een speciale aandacht voor de ouderen die in uw instituten een lange tijd hebben gediend, voor de zieken die bijdragen aan het werk van de verlossing met hun lijden, en tot de jonge mannen en vrouwen die de hoop zijn voor de verschillende religieuze families en voor de Kerk. Ik vertrouw u allen graag toe aan de moederlijke bescherming van Maria, het sublieme model van het gewijde leven, wanneer ik u allen van harte mijn zegen schenk.