Ad Petri Cathedram

Sinds het ogenblik dat Wij, hoewel volledig onwaardig, tot de zetel van Petrus werden verheven, hebben Wij niet zonder lering en troost meer dan eens stil gestaan bij wat Wij zagen en hoorden, toen mensen van alle ras en overtuiging uitdrukking gaven aan hun droefheid bij de dood van Onze onmiddellijke Voorganger; en eveneens later, toen velen, hoewel inbeslaggenomen door andere gebeurtenissen en bezwaard door moeilijkheden van ernstige aard, hun geesten en harten in hoop en verwachting tot Ons richtten, nadat Wij tot de hoogste waardigheid van het Opperherderschap waren geroepen.

Dit bewijst ongetwijfeld duidelijk dat de katholieke Kerk zich nog steeds verheugt in een eeuwige jeugd en als het ware verschijnt als een geheven standaard voor de volkeren (Jes. 11, 12) [[b:Jes. 11, 12]], en dat van haar een doordringend licht en een zachte liefde uitgaat naar alle volkeren.

Het was Ons bovendien een grote vreugde dat de bekendmaking van Ons plan om een Oecumenisch Concilie [d:4] en een Synode voor het diocees van Rome [d:255] te houden, om eveneens het Wetboek van Canoniek Recht [2620] aan de eisen van de tegenwoordige tijd aan te passen en een nieuw Wetboek voor de Kerk van de Oosterse Ritus te publiceren, in zeer wijde kring met instemming is begroet. Eveneens tot Onze vreugde is daardoor overal de hoop gewekt dat de geesten van de mensen zullen worden gewekt tot een betere en diepere kennis van de waarheid, tot een heilzame vernieuwing van de christelijke zeden en tot herstel van de eenheid, de eendracht en de vrede.

Waarheid, eenheid, vrede
Wij stellen Ons voor in deze Encycliek, de eerste die Wij tot de gehele katholieke wereld richten, deze drie punten te behandelen, namelijk het verkrijgen en bevorderen van de waarheid, de eenheid en de vrede in de geest van de christelijke naastenliefde, daar het Apostolisch ambt dat Wij bekleden dit op het ogenblik voor alles van Ons schijnt te eisen.

Moge de Heilige Geest vanuit de hemel Ons bijstaan, terwijl Wij dit schrijven en U, wanneer gij het zult lezen; en moge de invloed van Gods genade allen brengen tot het bereiken van dat algemeen gewenste ideaal, niettegenstaande de vooroordelen, de vele moeilijkheden en talrijke belemmeringen die de verwezenlijking hiervan in de weg staan.

Kennis der waarheid, vooral van de geopenbaarde waarheid
De bron en de wortel van alle kwaad, dat individuen, volkeren en naties als het ware vergiftigt en dat verwarring zaait in de geesten van velen, is de onbekendheid met de waarheid; en niet alleen onbekendheid, maar soms ook verachting voor de waarheid en opzettelijke afkeer daarvoor. Dit heeft immers dwalingen van allerlei aard tot gevolg, die als besmettelijke ziekten diep doordringen in de geesten en aders van de menselijke samenleving en alles omverwerpen tot groot nadeel van het individu en de gehele mensheid.

God heeft ons echter een verstand gegeven dat de natuurlijke waarheid kan achterhalen. Als wij dat volgen, volgen wij God zelf die er de Schepper van is en die tevens de leider en wetgever is van ons leven; als wij evenwel, hetzij door domheid, hetzij door onverschilligheid of, erger nog, door kwade wil ons verstand niet wensen te gebruiken, keren wij ons daardoor af van het hoogste goed en van de juiste levenswetten.

Geopenbaarde waarheid
Niettegenstaande het feit echter dat, zoals Wij zeiden, wij in staat zijn de natuurlijke waarheden met ons verstand te achterhalen, wordt deze kennis - vooral op het gebied van godsdienst en moraal - niet zonder moeite door iedereen verkregen, en dikwijls nog verward met dwalingen; bovendien kunnen wij op geen enkele wijze de waarheden die het natuurlijk bevattingsvermogen van het verstand te boven gaan achterhalen, tenzij wij van Godswege worden verlicht en geholpen. Daarom is het Woord Gods, dat "het ontoegankelijk licht bewoont" (1 Tim. 6, 16) [b:1 Tim. 6, 16] uit een onmetelijke liefde voor en uit medelijden met het menselijk geslacht, "vlees geworden en heeft onder ons gewoond" (Joh. 1, 14) [b:Joh. 1, 14] om "iedere mens die in deze wereld komt te verlichten" (Joh. 1, 9) [b:Joh. 1, 9] en om allen niet alleen tot de volle en volmaakte waarheid te brengen, maar ook tot deugd en eeuwige zaligheid. Allen zijn daarom verplicht de leer van het Evangelie te aanvaarden; als men deze afwijst, komen de grondslagen van waarheid, rechtschapenheid en beschaving in gevaar.

Het is duidelijk dat het hier een zeer ernstige kwestie betreft, waarmede ons eeuwig heil ten nauwste samenhangt. Er zijn er die, zoals de Apostel der heidenen zegt, "altijd blijven streven naar kennis, maar nooit tot de kennis der waarheid geraken" (2 Tim. 3, 7) [b:2 Tim. 3, 7] en beweren dat het menselijk verstand niet tot een zekere en vaststaande waarheid kan komen en eveneens de geopenbaarde waarheden Gods, die onontbeerlijk zijn voor het eeuwig heil, afwijzen.

Zij zijn in hun ongelukkige dwaling ongetwijfeld ver verwijderd van de leer van Christus en de opvattingen van de Apostel der heidenen, die zei: " Laat ons allen komen tot de eenheid van het geloof en de kennis van de Zoon van God Wij zullen dan geen onmondige kinderen meer zijn die heen en weer worden geslingerd en opgenomen door elke windvlaag van lering, door het bedrog van de mensen, door sluwe verleiding tot dwaling. Maar laten wij de waarheid bewaren in liefde en zo in ieder opzicht opgroeien voor Hem, voor Christus die het Hoofd is. Door Hem wordt het gehele lichaam samengevoegd en samengehouden, omdat elk gewricht zijn taak vervult met de kracht, die ieder lid in het bijzonder is toegemeten; en zo voltrekt zich de groei van het lichaam tot eigen opbouw in liefde" (Ef. 4, 13-16) [b:Ef. 4, 13-16].

Zij die op vermetele en opzettelijke wijze de erkende waarheid bestrijden, en zich in woord, geschrift en optreden van de wapens der leugen bedienen om de ongeletterde massa aan te trekken en hun gunst te verwerven, om de onervaren en ontvankelijke geest van de jeugd te beïnvloeden en naar hun denkwijze te vormen, maken ongetwijfeld misbruik van de onwetendheid en onschuld van anderen en begaan een afkeurenswaardige daad.

De opdracht van de pers
Wij moeten daarom hen die in boeken, tijdschriften en kranten, waarvan heden ten dage een zo grote overvloed bestaat, zulk een enorme invloed uitoefenen op de lering en opleiding van hun medeburgers, vooral de jongeren, en op de menings- en zedenvorming, op het hart drukken om zorgvuldig, voorzichtig en verstandig te werk te gaan bij het uiteenzetten van de waarheid. Zij hebben de zware plicht geen leugens, dwalingen en gemeenheden te verspreiden, maar alleen de waarheid, en vooral datgene dat leidt, niet tot ondeugd, maar tot het goede en het deugdzame.

Met diepe droefheid zien Wij gebeuren wat reeds Onze Voorganger, onsterfelijker gedachtenis, Paus Leo XIII, zozeer betreurde, namelijk dat "de leugen zich op brutale wijze verspreidt door middel van lijvige boekdelen en kleine geschriften, fladderende krantenpagina's en verleidelijke theaterstukken" A.L., vol. III, 1883, p. 262 [[8212]]; Wij zien "dat boeken en kranten gedrukt worden om de deugd bespottelijk te maken en de ondeugd te verheffen." A.L., vol. III, 1888, p.396 [[5340]]

De invloed en plichten van radio, film en televisie
In onze tijd heeft men daarbij rekening te houden, zoals gij zeer wel weet, Eerbiedwaardige Broeders en geliefde kinderen, met de radio, de film en de televisie-uitzendingen, welke laatste zo gemakkelijk thuis te volgen zijn. Al kan van al deze middelen heel goed een uitnodiging en aansporing uitgaan tot het goede en rechtschapene en tot de beoefening der christelijke deugden, toch vormen zij niet zelden, helaas, een prikkel tot zedeloosheid, verdorvenheid, bedrieglijke dwalingen en verraderlijke ondeugden, vooral voor de jeugd.

Deze schadelijke publicatiemiddelen moeten daarom tegemoet worden getreden met de wapens van waarheid en rechtschapenheid ten einde de invloed van dit grote kwaad, dat dagelijks grotere vormen aanneemt, met de nodige zorg en ijver binnen de perken te houden.

Tegenover de kwade en leugenachtige pers moet daarom een goede en waarachtige pers staan; tegenover radio-uitzendingen, filmvoorstellingen en televisieprogramma's die dwalingen of de aantrekkelijkheden der ondeugd propageren, moeten andere staan die de waarheid verdedigen en de bedoeling hebben gezonde zeden te handhaven; op deze wijze kunnen deze nieuwe uitvindingen, die zulk een verderfelijke invloed kunnen hebben, gebruikt worden tot heil en voordeel van de mensheid, terwijl zij een gezond vermaak verschaffen, en zo zal de medicijn uit dezelfde bron komen waaruit zo vaak het gif stroomt.

Godsdienstige onverschilligheid
Bovendien zijn er degenen, die, alhoewel zij niet opzettelijk de waarheid bestrijden, er toch uitermate zorgeloos en onverschillig tegenover staan, alsof God ons niet het verstand heeft geschonken om de waarheid te zoeken en te vinden. Deze verderfelijke houding leidt haast vanzelf tot de absurde bewering dat alle godsdiensten gelijk zijn, waarbij dan geen onderscheid gemaakt wordt tussen de waarheid en de dwaling: "Dit beginsel nu - om de woorden van Onze reeds genoemde Voorganger te gebruiken - voert tot de ondergang van alle godsdiensten, maar voornamelijk van de katholieke godsdienst, die, daar zij de enig ware is, daarom niet, zonder dat haar groot onrecht wordt aangedaan, op een lijn met de andere gesteld kan worden." A.L., vol. IV, 1884, p. 53 [[580|21]] De bewering dat er geen verschil bestaat tussen tegenstrijdige opvattingen leidt bovendien noodzakelijk tot het noodlottige gevolg dat geen enkele godsdienst meer wordt aanvaard, noch in theorie noch in praktijk.

Hoe zou God, die de Waarheid zelf is, de onachtzaamheid, nalatigheid en onverschilligheid van hen kunnen goedkeuren of toelaten die, wanneer het zaken betreft waarvan het eeuwig heil van ons allen afhangt, zich niet de minste moeite geven om de noodzakelijke waarheden te zoeken en te vinden en om aan God de eerbewijzen te brengen die aan Hem alleen toekomen?

Als heden ten dage zoveel werk en zorg wordt besteed aan een betere kennis en grotere ontwikkeling van de menselijke wetenschap, zodat onze tijd, met alle recht, trots kan gaan op de bewonderenswaardige vooruitgang die op het gebied van het wetenschappelijk onderzoek werd bereikt, waarom zouden wij dan niet eenzelfde, zo niet grotere ijver, bekwaamheid en vernuft aan de dag leggen om in het zekere en veilige bezit te komen van die wetenschap die niet dit aardse en vergankelijke leven, maar het hemelse leven betreft, dat geen einde zal hebben? Alleen wanneer wij de waarheid bereiken, die haar bron vindt in het Evangelie en die in de praktijk van het leven tot uitdrukking moet komen, alleen dan zal ons hart rust vinden in vrede en vreugde; en deze vreugde overtreft in eindeloze mate de voldoening die kan voortkomen uit het menselijk, wetenschappelijk onderzoek en uit die wonderbaarlijke uitvindingen waarvan wij op het ogenblik gebruik maken en die elke dag hemelhoog worden verheerlijkt.

De waarheid draagt bij tot de vrede Het aanvaarden van deze waarheid, volledig, ongeschonden en zuiver, zal onze geesten, harten en daden vanzelf doordringen met de idee van eenheid. Alle tegenstellingen, onenigheden en meningsverschillen vinden immers hun ontstaan hierin namelijk, dat ofwel de waarheid niet wordt gekend ofwel, wat erger is, de waarheid wel onderzocht is en bekend, maar nochtans verworpen wordt, hetzij terwille van voordelen die men uit de verkeerde opvattingen hoopt te trekken, hetzij als een gevolg van die verderfelijke blindheid waardoor de mensen zo gemakkelijk hun ondeugden en slechte daden zoeken te rechtvaardigen.

Het is daarom noodzakelijk dat allen, zowel de afzonderlijke burgers als zij in wier handen het lot der volkeren gelegen is, oprecht de waarheid liefhebben, als zij de eendracht en vrede willen verwerven, waarvan de ware welvaart zowel voor het individu als voor de gemeenschap kan voortkomen.

En tot deze eendracht en vrede sporen Wij in het bijzonder hen aan die de teugels der regering in handen houden. Wij, die boven de rivaliteit der volkeren staan, die alle volkeren in eenzelfde liefde omvatten en die niet gedreven worden door aardse voordelen, politieke machtsredenen of verlangens in dit leven, menen welwillend beluisterd en beoordeeld te kunnen worden door alle mensen van welke natie dan ook, wanneer Wij spreken over een kwestie van zo geweldig groot belang.

God heeft de mensen als broeders geschapen God heeft de mensen niet als vijanden maar als broeders geschapen; Hij gaf hun de aarde om haar met arbeid en inspanning te bebouwen, opdat ieder afzonderlijk in de gehele wereld de vruchten ervan zou genieten en al hetgeen nodig is voor zijn onderhoud en levensbehoeften. De verschillende naties nu zijn niets anders dan gemeenschappen van mensen, dat wil zeggen, van broeders, die in broederlijke eensgezindheid niet alleen moeten streven naar het bereiken van hun eigen doel, maar ook naar het algemeen welzijn van de gehele mensheid.

Een weg naar het eeuwige leven
Dit aardse leven dient bovendien niet alleen op zichzelf beschouwd te worden of genoten alleen om het plezier dat het verschaft; het leidt niet zonder meer tot de ondergang van het lichaam, maar ook tot het onsterfelijke leven, tot het eeuwigdurende vaderland.

Als deze leer, deze troostvolle hoop uit het hart van de mens wordt weggenomen, verliest het leven alle zin; hartstocht, onenigheid en tweedracht laaien dan noodzakelijkerwijze in ons binnenste op en kunnen op geen enkele wijze beteugeld worden; de olijftak van de vrede heeft zijn glans voor ons verloren, de vlammen der tweedracht laaien hoog op; onze houding wordt welhaast gelijk aan die der dieren, die verstoken zijn van verstand; het is zelfs erger, daar wij, in het bezit van de gave der rede, door deze te misbruiken, kunnen omlaagstorten in de afgrond van het kwaad, iets wat helaas maar al te vaak geschiedt; en zoals Kaïn kunnen wij ertoe komen om de aarde te bezoedelen door het bedrijven van een ernstige misdaad en het vergieten van broederbloed.

Voor alles is het daarom noodzakelijk om geest en hart aan de juiste beginselen te herinneren, als wij, zoals het betaamt, ons menselijk handelen willen terugbrengen op het pad der gerechtigheid.

Want, als wij elkaar broeders noemen en dit ook zijn, als wij deelgenoten zijn van eenzelfde lotsbestemming in dit en in het toekomstige leven, hoe is het dan mogelijk dat wij optreden als tegenstanders en vijanden van de anderen? Waarom dan anderen benijden, waarom haat verwekken tegen hen, waarom moordende wapens gebruiken tegen onze broeders?

Er is reeds genoeg gevochten tussen de mensen; reeds te veel jonge mensen, in de bloei van hun leven, hebben hun bloed vergoten. Reeds te veel begraafplaatsen van gesneuvelden bedekken de aarde en vermanen ons met ernstige stem eindelijk terug te keren tot eendracht, eenheid en rechtvaardige vrede.

Laat daarom iedereen zijn geest richten niet op datgene dat de mensen onderling verdeeld en gescheiden houdt, maar eerder op datgene waardoor zij kunnen worden verenigd in een oprechte en onderlinge achting voor elkaars goederen en belangen.

Eenheid onder de naties
Eendracht en overeenstemming tussen de naties Alleen als de mensheid streeft naar vrede, zoals het betaamt, en niet naar oorlog, alleen als er een oprecht verlangen bestaat om de broederlijke eendracht onder de volkeren te bevorderen, zullen de staatsbetrekkingen en belangen op de juiste wijze worden onderkend en dientengevolge op een gelukkige wijze worden behartigd; het zal dan eveneens mogelijk zijn om, na gezamenlijke besprekingen, die beginselen te vinden en vast te stellen waardoor de gehele familie der mensheid dichter wordt gebracht tot die zozeer gewenste eenheid, in het genot waarvan de afzonderlijke naties hun eigen vrijheidsrechten onderkennen, niet als een verplichting aan anderen, maar volledig veiliggesteld.

Zij die anderen onderdrukken, die hen beroven van de vrijheid waar zij recht op hebben, zullen ongetwijfeld niet kunnen bijdragen tot deze eenheid.

In volledige overeenstemming hiermede is de opvatting van Onze reeds eerder genoemde Voorganger, onsterfelijker gedachtenis, Leo XIII: "Om eerzucht, begeerte naar het bezit van anderen en rivaliteit, die de hoofdmotieven voor een oorlog vormen, in bedwang te houden is niets beter geschikt dan de christelijke deugd, vooral de rechtvaardigheid" A.L., vol. XIV, 1894, p. 210 [[1181|42]].

Als echter aan de andere kant de volkeren niet streven naar deze broederlijke eenheid, die moet steunen op de beginselen der rechtvaardigheid en gevoed moet worden door de naastenliefde, zal er een toestand van ernstige crisis blijven bestaan; en vandaar dat alle oprecht denkende mensen het betreuren dat het onzeker schijnt te zijn of de volkeren op weg zijn naar de vestiging van een blijvende, ware en echte vrede of eerder in volledige blindheid geleidelijk wegzinken in de richting van een nieuwe verschrikkelijke oorlogsbrand.

Wij zeggen in volledige blindheid; want als - wat God moge verhinderen - een nieuwe oorlog zou uitbreken, zal er, vanwege de vreselijke wapens die onze tijd heeft voortgebracht, voor alle volkeren, hetzij zij dit overleven als overwonnenen hetzij als overwinnaars, niets anders te verwachten zijn dan ontzettende vernietiging en ondergang.

Wij vragen daarom allen, vooral hen die de staten regeren, deze dingen voor God, de Rechter, diepgaand en ernstig te overwegen; en dan hun beste pogingen aan te wenden om alle wegen te bewandelen die naar de noodzakelijke eenheid kunnen voeren. Deze eendracht en eenheid, waardoor, zoals Wij hebben gezegd, alleen de gemeenschappelijke welvaart van de volkeren kan worden bevorderd, zal dan alleen kunnen worden hersteld, wanneer de geesten tot rust komen en de rechten van iedereen worden erkend en wanneer overal voor de Kerk, voor de volkeren en voor de afzonderlijke burgers het licht van de vrijheid schijnt, waarop zij recht hebben.

Eendracht en overeenstemming tussen de klassen van de maatschappij
Deze eendracht en eenheid die onontbeerlijk is tussen de volkeren en naties moet noodzakelijkerwijze meer en meer worden bevorderd tussen de klassen van de maatschappij; tenzij dit wordt bereikt, zullen haat en onenigheid heersen, zoals wij reeds hebben gezien; en deze zullen de oorzaak zijn van onrust, revolutie en misschien zelfs van bloedvergieten, gepaard gaande met een dagelijks toenemende verarming van en een groot gevaar voor de publieke en private economie.

Naar aanleiding hiervan merkte Onze bovengenoemde Voorganger zeer terecht op: "( God) heeft gewild dat er in de menselijke samenleving verschil van klassen zou zijn en dat er onder hen een zekere gelijkheid zou bestaan door vriendschappelijke samenwerking." A.L., vol. XV, 1895, p. 259 [[6330]] Want het is duidelijk dat, "zoals in het lichaam de ledematen, hoewel onderling verschillend, bij elkaar passen, waaruit die juiste verhouding ontstaat die men terecht symmetrie noemt, zo ook heeft in de gemeenschap de natuur voorgeschreven, dat de klassen eendrachtig met elkaar zouden samenleven en zo tot een juist evenwicht zouden komen. In elk opzicht heeft de ene klasse de andere nodig: geen kapitaal kan bestaan zonder arbeid, noch arbeid zonder kapitaal. Eendracht brengt in de dingen schoonheid en orde voort." A.L., vol. XI, 1891, p. 109 [[651|15]]

Zij die dit verschil tussen de klassen in de maatschappij durven ontkennen, gaan daarom in tegen de wetten van de natuur zelf. Maar zij die deze vriendschappelijke en onontbeerlijke samenwerking en hulp tussen de klassen onderling bestrijden, trachten ongetwijfeld de menselijke samenleving te verstoren en omver te werpen tot groot gevaar en nadeel van het openbaar en particulier belang.

Overigens heeft Onze andere Voorganger Pius XII, onsterfelijker gedachtenis, dit wijze woord gesproken: "In een volk dat die naam verdient vormen de verschillen tussen de maatschappelijke klassen, die niet door de willekeur der mensen worden veroorzaakt maar voortkomen uit de aard der dingen zelf - ongelijkheid in cultuur, in bezit en maatschappelijke positie, in de veronderstelling natuurlijk dat altijd voldoende rekening wordt gehouden met de rechtvaardigheid en de onderlinge liefde - volstrekt geen hinderpaal voor een geest van broederlijke eenheid." Discorsi e radiomessaggi di S.S. Pio XII, vol. VI, p. 239 [[780|17]]

De verschillende standen en klassen kunnen natuurlijk hun eigen rechten verdedigen, als dit maar gebeurt zonder geweld en op wettige wijze en zonder op onrechtmatige wijze afbreuk te doen aan de rechten van anderen, die eveneens voor onschendbaar gehouden moeten worden. Allen zijn broeders van elkaar; alles moet daarom op vriendschappelijke wijze en in wederzijdse, broederlijke liefde worden opgelost.

Verbeterde verhoudingen tussen klassen
Tekenen van ontspanning in de sociale verhoudingen Men moet toegeven - en dit geeft hoop voor een betere toekomst - dat in de laatste tijd het verkeer en de verhouding tussen de verschillende maatschappelijke klassen op sommige plaatsen minder scherp en minder gespannen blijken te zijn; zoals ook Onze onmiddellijke Voorganger constateerde in zijn boodschap tot de Duitse katholieken: "De verschrikkelijke catastrofe van de laatste oorlog, die zulke rampzalige gevolgen voor u heeft gehad, heeft tenminste dit voordeel meegebracht dat onder meerdere klassen van de bevolking, met ter zijde stelling van vooroordelen en een overdreven zorg voor het eigen voordeel, de onderling tegengestelde klassenbelangen grotendeels zijn opgeheven door een grotere samenwerking van de mensen onder elkaar. Want tegenslag, gezamenlijk gedragen, is een harde, maar heilzame leermeester" Discorsi e radiomessaggi di S.S. Pio XII, vol. XI, p. 189 [[8213]]

In feite is de afstand tussen de verschillende maatschappelijke klassen kleiner geworden. De klassen omvatten niet alleen meer de werkgevers en de werknemers, maar er is een grotere verscheidenheid van groepen gekomen, die gemakkelijker open staan voor alle burgers; en voor hen die zich onderscheiden door toeleg en bekwaamheid bestaat de mogelijkheid om eveneens tot een hogere rang in de maatschappij op te klimmen. Wat in het bijzonder hen betreft die van hun weekloon moeten leven, is het een troost te zien, dat al de nieuwe initiatieven, die de situatie van de arbeiders in de fabrieken en andere arbeidsmilieus menselijker maken, aantonen dat de arbeiders niet alleen worden gewaardeerd als een economische factor, maar dat men voor hen ook streeft naar een hoger en waardiger levensniveau.

Nog onopgeloste sociale problemen
Maar toch blijft er nog een lange weg af, te leggen. Zolang er nog teveel ongelijkheid in bezit bestaat, blijven er nog teveel oorzaken van naijver over tussen de verschillende groepen, vanwege een soms gebrekkige of niet volledig juiste opvatting van het eigendomsrecht bij hen die te zeer op hun eigen voordeel en belang uit zijn.

Daarbij komt nog het droevig verschijnsel van de werkloosheid, waaronder zo velen lijden en zwaar gebukt gaan, en die vooral op het ogenblik nog grotere moeilijkheden kan veroorzaken, omdat de taak van de arbeiders dikwijls wordt overgenomen door steeds meer geperfectioneerde machines. Aangaande de werkloosheid uitte reeds Onze Voorganger Pius XI, zaliger gedachtenis, deze klacht: "Want men moet het aanzien hoe een bijna onmetelijk aantal rechtschapen arbeiders die niets vuriger verlangen dan op eerlijke wijze hun brood te kunnen verdienen, dat zij, krachtens goddelijk gebod, iedere dag aan hun Hemelse Vader vragen, tot werkloosheid worden gedwongen en zodoende met hun gezin in uiterste nood verkeren. Wij worden diep ontroerd door hun klachten; en zij doen Ons, bewogen door hetzelfde medelijden, het woord herhalen dat opwelde uit het liefdevolle hart van de Goddelijke Meester bij het zien van de hongerige menigte: 'Ik heb medelijden met de schare' (Mc. 8, 2) [b:Mc. 8, 2]." A.A.S. vol. XXIII, 1931, pp. 393-394 [[2990|(1)]]

Als wij werkelijk deze zo gewenste onderlinge eenheid tussen de klassen in de maatschappij verlangen en zoeken - en wij allen moeten die verlangen en zoeken -, dan moet er met alle krachten, zowel van openbare als particuliere zijde, en met gedurfde initiatieven naar gestreefd worden om aan alle mensen, ook aan die uit de laagste klassen der bevolking, de mogelijkheid te verschaffen om door hun arbeid en het zweet huns aanschijns in hun levensonderhoud te voorzien en eveneens om op een zekere en eerlijke manier voor de toekomst van zichzelf en hun gezin te zorgen. Bovendien heeft onze tijd aan het dagelijks leven veel comfort verschaft, welks genot eveneens aan de minder gefortuneerde burgers niet mag onthouden worden.

Verder sporen Wij hen die op de verschillende arbeidsterreinen werk verschaffen of verantwoordelijke posities bekleden en van wie het lot en soms zelfs het leven van de arbeiders afhangt, dringend aan, om niet alleen te denken aan de winst die de arbeiders hun door hun werk bezorgen, om niet alleen hun rechten inzake loon te erkennen, maar hen ook werkelijk als mensen en zelfs als broeders te beschouwen; zij dienen er ook voor te zorgen dat de arbeiders meer en meer op billijke wijze delen in de vruchten van hun arbeid en zich als het ware partners voelen in de gehele onderneming.

Wij geven deze raad, opdat er een grotere harmonie zou groeien tussen de plichten en rechten van de werkgevers en de plichten en rechten der arbeiders en deze op de juiste wijze zouden worden vastgesteld, zodat de verschillende vakorganisaties "niet beschouwd worden als aanvals- of verdedigingswapens, waardoor onderling verzet en reactie wordt uitgelokt, niet als een rivier die de dijken doorbreekt en alles overstroomt, maar veel eerder als een brug die beide oevers verbindt" Toespraak van Pius XII over.. Toespraak van Pius XII over een duurzame sociale orde: Discorsi e radiomessaggi di S.S. Pio XII, vol. VII, p. 350.

Er moet echter vooral voor gezorgd worden dat de vooruitgang op zedelijk gebied gelijke tred houdt met de vooruitgang op economisch gebied, waarover Wij hebben gesproken, gelijk de waardigheid van christenen en reeds de waardigheid van mensen dit vereist. Want welk voordeel zullen de arbeiders hebben bij een grotere materiële welvaart en het genot van een hogere levensstandaard, als zij het hogere goed van hun onsterfelijke ziel verliezen of verwaarlozen?

Christelijke naasteliefde
Dit zal echter met succes verwezenlijkt worden, als men de sociale leer van de katholieke Kerk, zoals het betaamt, in praktijk brengt; en eveneens, als allen "er naar streven om de liefde, die de koningin is van alle deugden, zowel in zichzelf te bewaren als in anderen, van hoog tot laag, op te wekken. Want het verhoopte heil zal voornamelijk moeten komen van een overvloed aan liefde: en wel christelijke liefde, die de samenvattende wet is van het gehele Evangelie en die door haar voortdurende bereidheid om zich voor anderen op te offeren voor de mens het zekerste geneesmiddel is tegen de hoogmoed van de wereld en ongebreidelde eigenliefde. De Apostel Paulus heeft de eigenschappen en goddelijke kenmerken van deze deugd als volgt beschreven: 'De liefde is geduldig, de liefde is goedertieren; zij zoekt zichzelf niet; alles verdraagt zij, alles duldt zij' (1 Kor. 13, 4-7) [b:1 Kor. 13, 4-7]." A.L., vol. XI, p. 143-144 [[8214]]

Eendracht en overeenstemming in het gezin
Tot de vestiging en versterking van die eendracht en eenheid, waartoe Wij alle volkeren met hun regeerders en alle klassen van burgers hebben aangespoord, wekken Wij tenslotte ook alle gezinnen op met vaderlijke aandrang.

Want als er in de familiekring geen vrede, eenheid en eendracht heersen, hoe zullen zij dan in de maatschappij kunnen bestaan?

Deze ordelijke en harmonieuze eenheid, die in het gezin nooit mag ontbreken, vindt haar oorsprong in de onverbreekbare band en de heiligheid van het christelijk huwelijk en is een machtige factor voor het bevorderen van de orde, de vooruitgang en de welvaart van de hele burgerlijke samenleving.

De vader moet in zijn gezin als het ware de plaats van God innemen, en niet alleen door zijn gezag maar ook door zijn goed voorbeeld de anderen leiden en voorgaan.

De moeder moet door milde goedheid en deugd in het gezin haar kroost met kracht en zachtheid bevelen; voor haar man moet zij vol toegeeflijkheid en liefde zijn.

Samen met hem moet zij haar kinderen, dat allerkostbaarst geschenk van God, met zorg onderrichten en opvoeden tot een deugdzaam en godsdienstig leven.

De kinderen moeten aan hun ouders de verschuldigde gehoorzaamheid bewijzen, hen beminnen en niet alleen hun tot troost zijn, maar ook, als het nodig is, tot werkelijke steun.

In de boezem van het gezin moet diezelfde vurige liefde heersen die brandde in het huisgezin van Nazareth; alle christelijke deugden moeten er bloeien, er moet eenheid zijn en voorbeelden van een deugdzaam leven moeten er schijnen.

Moge het toch nooit gebeuren - en dit is Onze dringende bede tot God - dat deze zo heerlijke, zo zoete en noodzakelijke eenheid wordt verbroken; want als de heilige instellingen van het christelijk gezin in verval geraken, als de geboden die de goddelijke Verlosser hieromtrent heeft gegeven worden verworpen of geschonden, dan raken ook de grondslagen van de maatschappij aan het wankelen en wordt de burgerlijke samenleving aangetast en komt in groot gevaar te verkeren met groot verlies en schade voor alle burgers.

Wij willen thans spreken over die eenheid die Ons op heel bijzondere wijze aan het hart ligt en die ten nauwste verband houdt met het herderlijk ambt dat Ons door God is toevertrouwd, nl. de eenheid van de Kerk.

Eén kudde en één Herder
Iedereen weet, dat de goddelijke Verlosser een dergelijke gemeenschap heeft gesticht, dat zij één zou zijn tot aan het einde van de tijden, volgens zijn belofte: "Ziet, Ik blijf altijd bij u tot aan het einde van de wereld" (Mt. 28, 20) [b:Mt. 28, 20], en dat Hij Zijn hemelse Vader vurig hierom gebeden heeft. Maar dit gebed van Jezus Christus, dat zeker werd aanvaard en verhoord. vanwege zijn eerbied: (Hebr. 5, 7) [[b:Hebr. 5, 7]] "Mogen zij allen één zijn, gelijk Gij, Vader, het zijt in Mij, en Ik in U" (Joh. 17, 21) [b:Joh. 17, 21], geeft Ons de blijde hoop en verzekering, dat uiteindelijk alle schapen die niet uit deze schaap stal zijn daarheen zullen wensen terug te keren; zodat het, volgens het woord van de goddelijke Verlosser, "één kudde zal worden en één herder" (Joh. 10, 16) [b:Joh. 10, 16].

Een Oecumenisch Concilie
Deze blijde hoop is voor Ons een bemoediging en een krachtige prikkel geweest om Ons plan aar. de wereld bekend te maken tot het bijeenroepen van een Algemeen Concilie [d:4], waaraan bisschoppen van heel de wereld zullen deelnemen om belangrijke, godsdienstige vraagstukken te bespreken. Het concilie zal voornamelijk tot doel hebben: de grotere bloei van het katholieke geloof, de vernieuwing van het christelijk leven en de aanpassing van de kerkelijke tucht aan de behoeften en omstandigheden van de moderne tijd

Dit zal ongetwijfeld een prachtige manifestatie zijn van waarheid, eenheid en liefde; een manifestatie, bij het zien waarvan, naar Wij vertrouwen, ook zij die van de Apostolische Stoel zijn afgescheiden zich zullen gedrongen voelen om de eenheid die Jezus Christus zo vurig van Zijn hemelse Vader heeft afgesmeekt te zoeken en te vinden.

Een groeiend verlangen naar eenheid onder de afgescheiden Christenen
Wij zijn tot de bevinding gekomen - en dit is werkelijk een troost voor Ons - dat in de laatste tijd bij vele groepen die van de Stoel van de H. Petrus zijn afgescheiden een zekere sympathie is gegroeid voor het geloof en de instellingen van de katholieke Kerk, en dat er een grote waardering is ontstaan voor deze Apostolische Stoel, die nog dagelijks toeneemt, naarmate de studie van de waarheid meer gevestigde vooroordelen wegneemt.

Ook weten Wij dat bijna allen die, al zijn zij dan ook van Ons afgescheiden en onderling verdeeld, zich christen noemen, vaak congressen hebben gehouden om een zekere eenheid onder elkaar tot stand te brengen en daarvoor organen in het leven hebben geroepen; wat duidelijk aantoont dat zij door een vurig verlangen worden gedreven om tot een bepaalde eenheid te komen.

De eenheid van de Kerk is door haar goddelijke Stichter gewild
Ongetwijfeld heeft de goddelijke Verlosser Zijn Kerk gesticht op de basis van een zeer hechte eenheid; anders, als Hij - om een ongerijmde veronderstelling te maken - dit niet gedaan had, zou Zijn werk volledig vergankelijk zijn geweest en althans voor de toekomst met Hemzelf in strijd, op dezelfde wijze als bijna alle filosofische systemen, die overgeleverd zijn aan de willekeur van allerlei menselijke theorieën en zodoende in de loop van de tijd de een na de ander opkomen, veranderen en verdwijnen. Maar iedereen zal begrijpen dat dit in strijd is met het goddelijk leergezag van Jezus Christus, die "de weg, de waarheid en het leven is" (Joh. 14, 6) [b:Joh. 14, 6].

Deze eenheid, Eerbiedwaardige Broeders en beminde zonen, die, zoals gezegd, niet van voorbijgaande aard, onzeker en wankel moet zijn, maar hecht, sterk en zeker, vgl: A.A.S. vol. XX, 1928, p. 5 vv. [[[3085]]] al mist men die in andere gemeenschappen van Christenen, is nochtans aanwezig in de katholieke Kerk, zoals iedereen, bij aandachtige beschouwing, gemakkelijk zal kunnen opmaken.

Drie eigenschappen van de eenheid
Het is een eenheid die wordt gekarakteriseerd en gekenmerkt door de volgende drie eigenschappen:

• eenheid van leer,
• van bestuur en
• van eredienst.

Het is een eenheid die op opvallende wijze voor iedereen zichtbaar is, zodat iedereen haar kan kennen en volgen.

Zij is krachtens de wil van de goddelijke Stichter zelf van die aard dat in deze eenheid alle schapen werkelijk in één schaapstal worden bijeengebracht, onder de leiding van één herder, zodat alle kinderen worden geroepen naar het éne vaderhuis, dat steunt op Petrus als fundament. Deze eenheid streeft er naar om alle volkeren broederlijk te verenigen in het ene rijk van God, waarvan de leden op aarde door eendracht van hart en geest worden verbonden om eens in de hemel het eeuwig geluk te genieten.

Eenheid van leergezag
Want de katholieke Kerk houdt voor dat alles, wat door God geopenbaard is, vast en trouw geloofd moet worden; d.w.z. wat in de H. Schrift is vervat of wat mondeling of schriftelijk is overgeleverd, en wat in de loop van de eeuwen sinds de tijd der Apostelen door de Pausen en de wettige Algemene Concilies [d:59] is vastgelegd en gedefinieerd.

Telkens wanneer iemand van deze weg afweek, heeft de Kerk nooit nagelaten hem met haar moederlijk gezag op de rechte weg terug te roepen. Want zij is er zich klaar van bewust en zij handhaaft dat er slechts één waarheid is en dat er dus geen tegenstrijdige "waarheden" kunnen bestaan; zij maakt zich de woorden eigen van de Apostel der heidenen en getuigt: "Want wij hebben geen macht tegen, maar wel vóór de waarheid" (2 Kor. 13, 8) [b:2 Kor. 13, 8].

Religieuze strijdpunten
Er zijn echter niet weinig punten die ook de katholieke Kerk aan de vrije discussie van de theologen overlaat, in zover deze punten niet absoluut zeker zijn en in zover dergelijke discussies, zoals de beroemde Engelse schrijver, John Henry kardinaal Newman, opmerkt, de eenheid van de Kerk niet verstoren, maar eerder grotelijks bijdragen tot een beter en dieper begrip van de dogma's, omdat de botsing van verschillende meningen er nieuw licht op werpt, en de weg banen naar die eenheid vgl: vol. I, lect. X, p. 261 vv. [[[8215]]]

In ieder geval dient men steeds vast te houden aan het algemeen gezegde, dat in verschillende vormen aan verschillende auteurs wordt toegeschreven: In het essentiële moet er eenheid zijn, in twijfelgevallen vrijheid, maar in alles liefde.

Eenheid van bestuur
Ook is het voor iedereen duidelijk dat er in de katholieke Kerk eenheid van bestuur is. Want, zoals de gelovigen onderworpen zijn aan hun priesters en de priesters aan de bisschoppen, die "de H. Geest heeft aangesteld om Gods Kerk te besturen" (Hand. 20, 28) [b:Hand. 20, 28], zo zijn alle bisschoppen afzonderlijk en gezamenlijk onderworpen aan de Paus van Rome, die beschouwd moet worden als de opvolger van de H. Petrus, die Onze Heer Jezus Christus als rots en fundament voor Zijn Kerk heeft aangesteld (Mt. 16, 18) [[b:Mt. 16, 18]] en aan wie alleen Hij op een bijzondere manier de macht heeft gegeven om alles op aarde te binden en te ontbinden (Mt. 16, 19) [[b:Mt. 16, 19]], om zijn broeders te bevestigen (Lc. 22, 32) [[b:Lc. 22, 32]] en de gehele kudde te weiden (Joh. 21, 15-17) [[b:Joh. 21, 15-17]].

Eenheid van eredienst
Wat de eenheid van eredienst betreft, iedereen weet, dat de katholieke Kerk vanaf haar beginperiode door de eeuwen heen steeds zeven sacramenten heeft gehad, niet meer en niet minder, die zij als een heilig erfgoed van Jezus Christus heeft ontvangen en die zij niet heeft nagelaten in de gehele katholieke wereld toe te dienen tot het behoud en de versterking van het bovennatuurlijk leven der gelovigen.

Iedereen weet ook dat er in de katholieke Kerk slechts één offer wordt opgedragen, n!. het Eucharistisch offer, waarin Christus zelf, ons heil en onze Verlosser, Zich op onbloedige wijze maar werkelijk, zoals eens aan het kruis op Calvarië, voor ons allen dagelijks offert en waardoor Hij de onmetelijke schatten van Zijn genade vol liefde over ons uitstort.

Daarom zegt de H. Cyprianus terecht: "Geen ander altaar mag worden opgericht en geen ander priesterschap ingesteld buiten het ene altaar en het ene priesterschap." XLIII, 5; Corp. Vind. m, 2, 594 [[1048]] vgl: XL, Migne P.L., IV, 345 [[[1048]]]

Dit verhindert echter niet, zoals algemeen bekend is, dat er in de katholieke Kerk verschillende riten bestaan en goedgekeurd zijn, waardoor haar schoonheid beter uitkomt en waardoor zij, als dochter van de Koning der Koningen, verschijnt getooid in een veelkleurig gewaad (Ps. 44, 15) [[b:Ps. 44, 15]].

Opdat allen deze ware eenheid en eendracht zouden verwerven, draagt de katholieke priester bij de viering van het Eucharistisch offer de onbevlekte offergave op aan de barmhartige God en bidt daarbij op de eerste plaats "...voor uw heilige katholieke Kerk: dat Gij haar over de gehele wereld vrede moogt schenken, haar moogt bewaren, haar één moogt maken en leiden: samen met Uw dienaar onze Paus en met alle ware gelovigen die het katholieke en apostolische geloof belijden" Canon van de Mis Canon van de Mis.

Vaderlijke uitnodiging aan de afgescheidenen tot eenheid
Moge daarom deze wonderbare manifestatie van eenheid, waardoor alleen de katholieke Kerk zich onderscheidt en kenmerkt, mogen de gebeden en smekingen, waardoor zij die eenheid voor allen van God vraagt, indruk op u maken en u op een heilzame wijze beïnvloeden, u die van deze Apostolische Stoel zijt afgescheiden.

Sta toe dat Wij u in een dierbaar verlangen broeders en zonen noemen; gun ons de hoop die Wij met gevoelens van vaderlijke liefde koesteren omtrent uw terugkeer.

Wij willen Ons gaarne tot u richten met dezelfde herderlijke bezorgdheid waarmede Theophilus, bisschop van Alexandrië, zich tot zijn broeders en zonen richtte, toen een ongelukkig schisma het naadloze kleed van de Kerk verscheurde, in deze bewoordingen: "Laten wij, geliefde broeders en deelgenoten aan eenzelfde hemelse roeping, ieder naar vermogen, Jezus, de leidsman en bewerker van ons heil, navolgen.

"Laten wij de zielenederigheid beoefenen die ons verheft, de liefde die ons met God verbindt en het oprechte geloof aan de goddelijke geheimen.

"Vlucht de verdeeldheid, vermijd de tweedracht heb liefde voor elkaar: luister naar Christus' woorden: 'Hierdoor zullen allen weten dat gij Mijn leerlingen zijt, als gij liefde hebt voor elkaar." P.G. LXXVII, 1027 [[8216]]

Wij vragen u eraan te denken dat, als Wij u op liefdevolle wijze tot de eenheid van de Kerk roepen, gij niet naar een vreemd huis wordt uitgenodigd, maar naar uw eigen huis, het gemeenschappelijke vaderhuis. Vergun Ons dus dat Wij u allen, naar wie Wij met de "liefde van Jezus Christus" (Fil. 1, 8) [b:Fil. 1, 8] verlangen, aansporen om uw vaderen indachtig te zijn, "die u het woord Gods hebben verkondigd; let op het einde van hun leven en volg hun geloof na" (Hebr. 13, 7) [b:Hebr. 13, 7].

De roemvolle scharen van heiligen, die uit elk van uw volken reeds naar de hemel zijn opgegaan, en vooral zij die door hun geschriften de leer van Jezus Christus zo zuiver en helder hebben overgeleverd en verklaard, schijnen u door het voorbeeld van hun leven uit te nodigen tot de eenheid met deze Apostolische Stoel, waarmede ook uw christengemeenschap gedurende zoveel eeuwen gelukkig verenigd was.

Wij richten Ons daarom tot allen die van Ons gescheiden zijn als tot Onze broeders met de woorden van de H. Augustinus: "Of zij willen of niet, zij zijn onze broeders. En zij zullen dan alleen ophouden onze broeders te zijn, wanneer zij niet langer zeggen: Onze Vader". II, 29, In Ps. 32; Migne, P.L. XXXVI, 299 [[838]]

"Laten wij de Heer onze God liefhebben, laten wij Zijn Kerk liefhebben: de Heer als onze Vader, de Kerk als onze Moeder; de Heer als onze Meester, de Kerk als Zijn dienstmaagd; want wij zijn de kinderen van Zijn dienstmaagd. Maar de band van dit huwelijk is een sterke liefdeband; niemand kan de een beledigen en toch worden aanvaard door de ander... Wat baat het u niet te hebben beledigd de vader die niet nalaat u te straffen voor een belediging van de moeder? ... Beschouw daarom, geliefden, allen eensgezind God als uw Vader en de Kerk als uw moeder". II, 14, In Ps. 82; Migne, P.L., XXXVII, 1140 [[838]]

Oproep tot gebed voor de eenheid
Voor het behoud van de eenheid van de Kerk en voor de uitbreiding van de schaapstal en net rijk van Christus richten Wij Onze smeekbeden tot de Algoede God, de gever van hemels licht en alle goed, en Wij sporen al Onze geliefde Broeders en zonen in Christus aan om eveneens vurig hiervoor te bidden. De goede uitslag immers van het aanstaande Algemeen Concilie hangt meer af van de vurige en verenigde gebeden, door allen als om strijd verricht, dan van de activiteiten en ijverige toeleg der mensen; tot deelname aan deze gebeden tot God nodigen Wij vol liefde ook hen uit die, hoewel niet behorend tot deze schaapstal, God nochtans eren en aanbidden en met een goede wil Zijn geboden trachten te onderhouden.

Moge deze hoop en dit verlangen van Ons versterkt en vervuld worden door de goddelijke bede van Christus: “Heilige Vader, bewaar hen in Uw naam die Gij Mij hebt gegeven, opdat zij één mogen zijn zoals Wij heilig hen in de waarheid; Uw woord is waarheid Ik bid niet voor hen alleen, maar ook voor allen die door hun woord in Mij geloven; mogen zij volmaakte eenheid bezitten ...” (Joh. 17, 11.17.20.21.23) [b:Joh. 17, 11.17.20.21.23].

Harmonieuze eenheid is de bron van vrede en vreugde
Dit gebed herhalen Wij samen met de katholieke wereld, die in eenheid met Ons is verbonden; en Wij doen dit niet alleen uit een vurige liefde jegens alle volken, maar ook in de geest van evangelische nederigheid. Want Wij zijn Ons bewust van de geringheid van Onze Persoon, die God, niet om Onze verdiensten, maar in Zijn ondoorgrondelijk raadsbesluit, tot de waardigheid van het pausschap heeft willen verheffen. Daarom herhalen Wij tot al Onze broeders en zonen die van deze Stoel van de H. Petrus zijn afgescheiden de woorden: "Ik ben Jozef, uw broeder" (Gen. 45, 4) [b:Gen. 45, 4]. Kom; “begrijp ons" (2 Kor. 7, 2) [b:2 Kor. 7, 2]; niets anders wensen Wij, niets anders willen Wij, niets anders vragen Wij van God dan uw heil en uw eeuwig geluk.

Kom! Deze zo vurig verlangde eenheid en eendracht, die moet worden gevoed en versterkt door de broederlijke liefde, zal de bron zijn van grote vrede: van die vrede "die alle begrip te boven gaat" (Fil. 4, 7) [b:Fil. 4, 7], omdat hij uit de hemel komt; die vrede die Christus door de engelenkoren boven Zijn kribbe heeft aangekondigd aan de mensen van goede wil (Lc. 2, 14) [[b:Lc. 2, 14]], en die Christus, na de instelling van het Sacrament en het Offer van de Eucharistie, heeft geschonken met deze woorden: "Vrede laat Ik u na, Mijn vrede geef Ik u; niet zoals de wereld die geeft, geef Ik hem u" (Joh. 14, 27) [b:Joh. 14, 27].

Vrede en vreugde; ook vreugde, want zij die door een werkelijke en krachtdadige band verbonden zijn met het mystieke lichaam van Jezus Christus, dat de katholieke Kerk is, hebben deel aan het leven dat vanuit het goddelijk Hoofd uitstroomt naar de afzonderlijke ledematen en krachtens dit leven kunnen zij die alle wetten en geboden van Onze Verlosser trouw onderhouden ook in dit aardse leven die blijdschap genieten die een teken en een voorsmaak is van het eeuwig geluk in de hemel.

Het onvolmaakte van de aardse vrede Deze vrede echter en dit geluk blijven nog onvolmaakt, zolang onze moeizame tocht in dit aardse ballingsoord voortduurt; want het is geen ongestoorde vrede, geen vrede in rust; het is een werkzame vrede, niet in werkeloosheid en ledigheid; het is vooral een vrede die strijdt tegen alle dwalingen, hoe schoonschijnend zij zich ook voordoen onder het valse uiterlijk van waarheid, tegen de verleidingen en verlokkingen van het kwaad, tegen allerlei vijanden van onze ziel tenslotte, die onze onschuld of ons katholieke geloof kunnen verzwakken, besmetten of vernietigen; en eveneens tegen haat, twist en tweedracht die dit geloof kunnen breken en bederven.

Daarom heeft de goddelijke Verlosser ons Zijn vrede gegeven en toevertrouwd.

De vrede, die wij moeten zoeken en met al onze krachten moeten nastreven, dient dus, zoals Wij hebben gezegd, een vrede te zijn die zich met geen dwalingen inlaat, die ieder compromis met de aanhangers der dwaling volledig afwijst, die niet toegeeft aan het kwaad en tenslotte alle tweedracht vermijdt. Zij die deze vrede nastreven moeten ook bereid zijn om terwille van de waarheid en de gerechtigheid eigen voordeel en gemak op te offeren, volgens het woord: “Zoek eerst het rijk Gods en Zijn gerechtigheid ..." (Mt. 6, 33) [b:Mt. 6, 33].

Moge de Heilige Maagd Maria, de koningin van de vrede, aan wier onbevlekt hart Onze Voorganger Pius XII, onsterfelijker gedachtenis, het hele menselijke geslacht heeft toegewijd, deze eenheid en eendracht en deze ware, werkzame en strijdbare vrede - zo bidden Wij vurig - van God verkrijgen, zowel voor hen die Onze zonen zijn in Christus als voor al degenen die, hoewel van Ons afgescheiden, nochtans de waarheid, eenheid en eendracht noodzakelijkerwijze liefhebben.

Bij deze gelegenheid willen Wij enkele vaderlijke woorden richten tot iedere afzonderlijke groep in de katholieke Kerk.

Tot de bisschoppen
En op de eerste plaats "ontsluit onze mond zich voor u" (2 Kor. 6, 11) [b:2 Kor. 6, 11], Eerbiedwaardige Broeders in het Episcopaat zowel van de Oosterse als Westerse Kerk, die als leiders van het christelijke volk samen met Ons de last en de hitte van de dag draagt (Mt. 20, 12) [[b:Mt. 20, 12]]. Wij kennen uw ijver; Wij kennen de apostolische geest waarmede gij, ieder in zijn eigen diocees, het rijk Gods tracht te bevorderen, te bevestigen en uit te breiden.

Wij kennen eveneens uw zorgen, Wij kennen uw bezorgdheid om de jammerlijke afval van zovele zonen die door het bedrog van dwalingen worden misleid, om het tekort aan financiële middelen, waardoor soms een grotere bloei van de Kerk in uw gebied wordt belemmerd, en vooral om het aantal priesters, dat op vele plaatsen niet beantwoordt aan de steeds stijgende behoeften.

Heb echter vertrouwen in Hem van wie "iedere goede gift en iedere volmaakte gave" (Jak. 1, 17) [b:Jak. 1, 17] voortkomt; ga in een vertrouwvol en vurig gebed tot Jezus Christus, zonder wie "gij niets kunt doen" (Joh. 15, 5) [b:Joh. 15, 5], maar door wiens genade ieder van u de woorden van de Apostel der heidenen mag herhalen: "Ik kan alles in Hem die mij versterkt" (Fil. 4, 13) [b:Fil. 4, 13].

God zal in Christus Jezus in al uw behoeften voorzien naar Zijn rijkdom en door Zijn heerlijkheid" (Fil. 4, 19) [b:Fil. 4, 19]; zo zult gij van de akker die gij met hard werken en door uw zweet productief hebt gemaakt een overvloedige oogst en rijke vruchten verzamelen.

Tot de priesters
Met vaderlijke liefde richten Wij Ons ook tot hen die strijden in de rangen der geestelijkheid, zowel seculiere als reguliere: tot hen, Eerbiedwaardige Broeders, die in de curie uw naaste medewerkers zijn, tot hen die in de seminaries de zo gewichtige taak voor u vervullen van het onderricht en de opvoeding van die uitverkoren schare jonge mensen, geroepen tot de dienst van God, tot hen tenslotte die hetzij in grote steden, hetzij in kleinere plaatsen, hetzij in verafgelegen en eenzame dorpen het ambt van pastoor vervullen, dat tegenwoordig zo moeilijk en zwaar, maar tevens zo belangrijk is.

Het zij Ons vergund hen te herinneren aan een plicht, al vertrouwen Wij dat dit niet nodig is, - maar laten zij altijd gehoorzaam en onderdanig zijn aan hun bisschop, volgens het woord van de H. Ignatius van Antiochië: "Gehoorzaam aan uw bisschop als aan Jezus Christus ... Het is daarom noodzakelijk dat wat gij ook doet, het niet onderneemt zonder de bisschop" Funk, Patres Apostolici I, 243-245; cfr. Migne, P.G. V, 675 [[1783 |+ 8 ]]; "want allen die van God en Jezus Christus zijn, zijn met hun bisschop." Funk, Patres Apostolici I, 267; cfr. Migne, P.G. V, 699 [[1782 |+ 13 ]]

Zij moeten er eveneens aan denken dat zij niet alleen publieke ambtsdragers zijn, maar voor alles bedienaren van het heilige; daarom mogen zij geen werk, geen offer van tijd of goed, geen onkosten en tenslotte geen eigen ongemak te groot achten, wanneer het er om gaat de geesten te verlichten met het goddelijk licht, hen met Gods hulp en broederlijke liefde te bekeren en het vreedzaam rijk van Jezus Christus te bevorderen en uit te breiden. Meer dan op hun eigen inspanningen en werk dienen zij te vertrouwen op de goddelijke genade, die zij dagelijks in een vurig en nederig gebed moeten afsmeken.

Tot de mannelijke religieuzen
Ook tot de religieuzen, die in de verschillende staten van evangelische volmaaktheid, volgens de eigen wetten van hun instituut, in gehoorzaamheid aan hun oversten leven, richten Wij Onze vaderlijke groet en Wij sporen hen aan om zich onvermoeid en met al hun krachten te wijden aan het werk dat hun Stichters voor ogen stond, toen zij hun bijzondere regels gaven; om zich met vurige toewijding toe te leggen op het gebed, op de versterving en om de opvoeding en het onderwijs van de jeugd ter harte te nemen en naar vermogen allen te helpen die hoe dan ook onder nood of zorgen gebukt gaan.

Wij weten, vanzelfsprekend, dat ten gevolge van de tegenwoordige tijdsomstandigheden op velen van deze beminde zonen dikwijls een beroep wordt gedaan om ook de zielzorg onder de gelovigen waar te nemen, en dit tot groot voordeel van de godsdienst en van het christelijk leven. Wij sporen hen daarom dringend aan - ofschoon zij, naar Wij vertrouwen, Onze vermaning niet nodig hebben - om ook deze taak aan het verdienstelijk werk toe te voegen waardoor hun orden of religieuze congregaties zich in het verleden hebben onderscheiden, nl. om spontaan en naar vermogen tegemoet te komen aan de actuele behoeften van het volk, in nauwe en ijverige samenwerking met de seculiere geestelijkheid.

Tot de missionarissen
En dan gaan Onze gedachten uit naar hen die hun familie en vaderland hebben verlaten en ten koste van zware offers en na grote moeilijkheden naar vreemde landen zijn vertrokken; op het ogenblik zwoegen zij in die verafgelegen gebieden om aan de heidenvolken de waarheid van het Evangelie te brengen en hen te vormen tot christelijke deugd, opdat zo overal "het woord Gods voort mag snellen en verheerlijkt mag worden" (2 Tess. 3, 1) [b:2 Tess. 3, 1]

{...}

Tot de zieken en lijdenden
Wij menen op dit ogenblik de klachten te horen van hen die, ziek naar lichaam of geest, bittere smarten lijden of die zozeer getroffen worden door materiële moeilijkheden dat zij geen menswaardig onderdak hebben en voor zichzelf en hun gezin door hun arbeid niet het noodzakelijk levensonderhoud kunnen verdienen. Wij voelen Ons diep ontroerd, wanneer Wij deze klachten horen.

Wij zouden vooral aan de zieken, zwakken en ouden van dagen die troost willen schenken die van de hemel komt. Laten zij niet vergeten dat wij hier geen blijvende woonstede hebben, maar uitzien naar de toekomstige (Hebr. 13, 14) [[b:Hebr. 13, 14]]; dat het lijden van dit sterfelijk leven, dat ons zuivert, opheft en veredelt, ons de eeuwige vreugde van de hemel kan verwerven; dat onze goddelijke Verlosser zelf de kruisdood heeft ondergaan en gewillig beledigingen, kwellingen en vreselijke pijnen heeft verduurd om ons te bevrijden en te reinigen van onze zonden. Zoals Hij worden ook wij allen van het kruis naar het licht geroepen, volgens het woord: "Zo iemand Mijn volgeling wil zijn, dan moet hij zichzelf verloochenen, zijn kruis opnemen iedere dag en Mij volgen" (Lc. 9, 23) [b:Lc. 9, 23]; en hij zal een onuitputtelijke schat in de hemel bezitten (Lc. 12, 33) [[b:Lc. 12, 33]].

Bovendien zouden Wij graag zien - en Wij vertrouwen vast, dat men deze aansporing gaarne zal aanvaarden - dat het geestelijk en lichamelijk lijden niet alleen voor de betrokken personen als het ware de weg zal banen naar hun eeuwig heil, maar dat het ook in hoge mate zal bijdragen om de zonden van anderen uit te boeten, om hen die op ongelukkige wijze van de Kerk Zijn afgescheiden weer tot haar schoot terug te brengen en om het christelijk geloof te doen zegevieren.

Tot hen die in behoeftige omstandigheden verkeren
De minder gefortuneerde burgers, die zich beklagen over hun al te miserabele levensomstandigheden, moeten eerst en vooral weten, dat ook Wij door eenzelfde droefheid om hun lot worden vervuld. En niet alleen, omdat het Onze vaderlijke wens is dat de christelijke deugd van rechtvaardigheid ook op sociaal gebied de onderlinge verhoudingen tussen de maatschappelijke klassen zou beheersen, regelen en bepalen, maar vooral ook, omdat het Ons met bittere smart vervult te zien dat de vijanden van de Kerk zonder moeite de onrechtvaardige toestand onder de lagere klassen uitbuiten om hen door bedrieglijke beloften en valse theorieën voor hun partij te winnen.

Wij vragen deze beminde zonen er aan te denken dat de Kerk niet vijandig staat tegenover hen en hun rechten, maar hen als een liefdevolle moeder onder haar bescherming neemt en dat zij op sociaal gebied een dergelijke leer en dergelijke normen voorhoudt en inscherpt, dat, als deze volledig in praktijk werden gebracht, iedere vorm van onrechtvaardigheid zou verdwijnen en een beter en billijker verdeling van goederen tot stand zou komen vgl: A.A.S., vol. XXIII, 1931, pp. 196-198 [[[652|136]]]; dan zal er eveneens tussen de verschillende maatschappelijke klassen een vriendschappelijke en hulpvaardige saamhorigheid en samenwerking ontstaan, zodat allen niet alleen vrije burgers van eenzelfde maatschappij genoemd kunnen worden en ook werkelijk zijn, maar ook broeders van eenzelfde gezin.

Overigens zal men bij een eerlijke beschouwing van de voordelen, die de dagloners in de laatste tijd hebben verkregen, moeten toegeven, dat deze voornamelijk te danken zijn aan de intense en krachtdadige actie die door katholieken, volgens de wijze richtlijnen en herhaalde aansporingen van Onze Voorgangers, op sociaal gebied is gevoerd. Zij dus die zich opwerpen als verdedigers van de rechten van de lagere klassen, vinden reeds in de christelijke sociale leer de veilige en zekere normen, die, als zij op de juiste wijze worden uitgevoerd, deze rechten voldoende waarborgen.

Valse leer
Zij behoeven dus nooit hulp te zoeken bij de aanhangers van een leer die door de Kerk is veroordeeld; want al trachten deze laatsten hen met valse beloften aan te lokken, toch schrikken zij er in feite niet voor terug, als zij eenmaal de macht in handen hebben, om aan de burgers de hoogste geestelijke goederen - het christelijk geloof, de christelijke hoop en de christelijke geboden - te ontnemen, en eveneens datgene wat door de moderne mens en de moderne beschaving boven al het andere wordt gesteld, nl. de rechtmatige vrijheid en de echte waardigheid van de menselijke persoon, wordt door hen aangetast of zelfs geheel vernietigd; op die manier pogen zij de grondslagen zelf van beschaving en christendom te ondermijnen.

Zij dus, die de naam van christen werkelijk willen bewaren, zijn daarom in geweten ernstig verplicht zich verre te houden van deze valse leerstellingen, die reeds door Onze Voorgangers en met name door Pius XI en Pius XII zijn veroordeeld en die ook Wij opnieuw veroordelen.

Wij zijn ervan op de hoogte dat velen van Onze zonen die minder gefortuneerd zijn of in zeer armoedige omstandigheden leven er zich dikwijls over beklagen dat de christelijke, sociale leer nog niet volledig in praktijk is gebracht. Daarom moeten alle mogelijke krachten worden ingespannen - niet alleen door particulieren, maar vooral door leidende instanties in de Staat - om de christelijke sociale leer, die door Onze Voorgangers herhaaldelijk, duidelijk en met zoveel wijsheid is uiteengezet en vastgelegd en die ook Wij bekrachtigen, zo spoedig mogelijk, alhoewel geleidelijk, werkelijk en op degelijke wijze door te voeren. vgl: A.A.S., vol. XXXVII, 1945, pp.71-72 [[[2644 |+ 10 ]]]

Tot de ontheemden en emigranten
Niet minder zijn Wij bezorgd voor het lot van hen die vanwege de noodzakelijkheid om een bestaan te vinden of vanwege de droevige situatie in hun vaderland en de godsdienstvervolgingen aldaar hun land hebben moeten verlaten. Want hoeveel moeilijkheden moeten zij ondervinden en hoeveel gebrek moeten zij lijden door het feit, dat zij uit hun vaderland naar verre landen zijn overgebracht.

Dikwijls moeten zij in grote steden en in het lawaai van de fabrieken een leven leiden dat zozeer afwijkt van hun traditionele levensgewoonten en dat soms, wat nog erger is, een zeer schadelijke en nadelige invloed heeft op de christelijke deugd. Deze omstandigheden hebben niet zelden tot gevolg dat velen in ernstig gevaar komen en langzamerhand hun gezonde traditionele godsdienstpraktijk laten varen. Bovendien komt het vaak voor dat man en vrouw, ouders en kinderen van elkaar gescheiden worden en dat zo de hechte band van het gezinsleven verzwakt tot nadeel van de gezinseenheid.

Wij volgen daarom met vaderlijke belangstelling het verdienstelijk en vruchtbaar werk van die priesters die, uit liefde tot Jezus Christus en overeenkomstig de richtlijnen en verlangens van de Apostolische Stoel, vrijwillig in ballingschap gaan en geen moeite teveel achten om het geestelijk en maatschappelijk welzijn van deze zonen zo goed mogelijk te behartigen; en zij doen dit, opdat deze ballingen overal de liefde van de Kerk zouden voelen, die des te groter en meer daadwerkelijk is, naarmate zij haar zorg en hulp meer nodig hebben.

Eveneens zien en begroeten Wij met grote vreugde de edelmoedige pogingen die met betrekking tot dit belangrijke probleem door verschillende naties zijn ondernomen en ook de recente plannen en initiatieven die in internationaal verband naar voren zijn gebracht, om deze zeer ernstige kwestie zo spoedig mogelijk tot de gewenste oplossing te brengen. Dit alles zal, naar Wij vast vertrouwen, niet alleen de mogelijkheid tot emigratie verruimen en vergemakkelijken, maar ook bijdragen tot een gelukkig herstel van de gezinseenheid; en als het gezinsleven goed geregeld is, kan het een krachtige bescherming bieden voor het godsdienstig, zedelijk en economisch welzijn van de emigranten, terwijl tevens de landen die hen gastvrij opnemen ermee gebaat zullen zijn.

Tot de vervolgde Kerk
Terwijl Wij zo al Onze zonen in Christus aansporen om de verderfelijke dwalingen te vermijden, die de ondergang kunnen betekenen niet alleen voor de godsdienst maar ook voor de menselijke samenleving, komen Ons de vele Eerbiedwaardige Broeders in het Episcopaat en al die dierbare priesters en gelovigen voor de geest die ofwel als ballingen zijn verdreven ofwel in concentratiekampen en gevangenissen worden vastgehouden, alleen omdat zij hun bisschoppelijk of priesterlijk ambt niet hebben willen prijsgeven en van het katholiek geloof geen afstand hebben willen doen.

Wij wensen niemand te kwetsen, Wij willen zelfs van harte aan allen vergeven en God voor hen om vergiffenis bidden.

Maar de plicht van Ons heilig ambt eist van Ons, dat Wij de rechten van deze broeders en zonen met alle middelen beschermen; dat Wij erop blijven aandringen, dat de wettige vrijheid, die aan alle mensen en daarom ook aan de Kerk Gods toekomt, ook in feite aan allen wordt gegeven. Zij die de waarheid, de rechtvaardigheid en het welzijn van individuen en volkeren nastreven, ontkennen de vrijheid niet, beperken de vrijheid niet en onderdrukken de vrijheid niet; want zij behoeven een dergelijk middel niet te gebruiken. En daarom kan de rechtmatige welvaart van de burgers nooit worden verwezenlijkt door geweld of door geestelijke dwang.

En Wij menen dat vooral dit voor iedereen moet vaststaan: als men de heilige rechten van God en godsdienst negeert of geweld aandoet, dan raken, vroeg of laat, de grondslagen zelf van de menselijke samenleving aan het wankelen en storten volledig ineen, volgens het wijze woord van Onze Voorganger Leo XIII, onsterfelijker gedachtenis: "Uit de aard der zaak volgt, dat, als de hoogste en eeuwige idee van een gebiedende en verbiedende God wordt verworpen, de kracht van de wetten gebroken en alle gezag verzwakt wordt." A.L., vol. VIII, 1888, p. 398 [[5340]] En hiermede stemt overeen wat Cicero heeft gezegd: "Gij, priesters beschermt de stad met meer zorg door de godsdienst dan door de muren." III,40 [[8217]]

Bij het overdenken van dit alles worden Wij met diep medelijden vervuld jegens ieder van hen die in de beleving van hun godsdienstige overtuiging worden belemmerd en tegengewerkt en die eveneens vaak "vervolging lijden om de gerechtigheid" (Mt. 5, 10) [b:Mt. 5, 10] en om het rijk Gods; Wij delen in hun smarten, angsten en noden en Wij smeken God dat voor hen uiteindelijk de dageraad van een betere tijd mag aanbreken. En het is bovendien Ons vurig verlangen, dat, tezamen met Ons, ook al Onze broeders en zonen in Christus over de gehele wereld ditzelfde zullen doen, zodat vanuit alle naties als het ware een koor van smekingen zal opstijgen tot de allerbarmhartigste God om voor deze ongelukkige ledematen van het Mystieke Lichaam van Jezus Christus een overvloed van genaden te verkrijgen.

Tot de gehele Kerk
Niet alleen gebeden vragen Wij van Onze beminde zonen, maar ook een vernieuwing van het christelijk leven, die meer nog dan het gebed God gunstig kan stemmen voor onszelf en voor onze broeders.

Wij willen tot u allen opnieuw de verheven en heerlijke woorden van de Apostel der heidenen herhalen: "Houd uw aandacht gevestigd op al wat waar, op al wat rechtvaardig, op al wat heilig, op al wat aantrekkelijk en welgevallig is, op al wat deugd heet en lof verdient" (Fil. 4, 8) [b:Fil. 4, 8]. "Bekleed u met de Heer Jezus Christus" (Rom. 13, 14) [b:Rom. 13, 14], dat is: "Bekleed u dus als Gods uitverkoren heiligen en geliefden met innige barmhartigheid, met goedheid, met ootmoed, zachtheid en lankmoedigheid trek over dit alles de liefde aan, die de band van de volmaaktheid is. In uw harten heerse ook de vrede van Christus, want daartoe zijt gij tot één Lichaam geroepen" (Kol. 3, 12-15) [b:Kol. 3, 12-15].

Als dus iemand door zijn misdaden en zonden zich ver van de goddelijke Verlosser heeft verwijderd, laat hij dan - zo smeken Wij - tot Hem terugkeren, die "de weg, de waarheid en het leven" is (Joh. 14, 6) [b:Joh. 14, 6]; als iemand in de beleving van de godsdienst lauw, zwak, traag en zorgeloos is, laat hij dan zijn geloof verlevendigen en met Gods genade zijn deugd voeden, tot nieuw leven brengen en versterken; als iemand tenslotte, door de goedheid van God, "rechtvaardig is, laat hij dan steeds gerechter worden, en laat hij die heilig is nog heiliger worden" (Openb. 22, 11) [b:Openb. 22, 11].

En omdat er tegenwoordig zovelen zijn die in hun nood en ellende behoefte hebben aan onze goede raad, aan ons lichtend voorbeeld en aan onze daadwerkelijke steun, moet gij allen, ieder naar vermogen en krachten, u wijden aan de werken der charitas, die God zo bijzonder aangenaam zijn.

Als ieder van u dit alles in praktijk tracht te brengen, dan zal men in de Kerk opnieuw zien schitteren, wat in de brief aan Diognetus zo prachtig van de christenen staat geschreven: "Zij zijn in het vlees, maar leven niet naar het vlees. Zij verblijven op aarde, maar hebben hun vaderland in de hemel. Zij gehoorzamen aan de bestaande wetten, maar staan door hun leven boven de wetten Zij worden genegeerd en veroordeeld; zij worden ter dood gebracht en herleven. Zij zijn arm en maken velen rijk; zij hebben aan alles gebrek en hebben alles in overvloed. Zij worden versmaad en in hun versmading geëerd; zij worden beroofd van hun goede naam en men legt getuigenis af van hun gerechtigheid. Zij worden berispt en zij zegenen; zij worden met verachting behandeld en zij bewijzen eer. Wanneer zij goed doen, worden zij gestraft als misdadigers; wanneer zij gestraft worden, verheugen zij zich, als werd hun het leven geschonken. In één woord: wat de ziel is in het lichaam, zijn de christenen in de wereld." V, 8-16: Funk, Patres Apostolici I, 399-401; cfr. Migne, P.G., II, 1174 -1175) [[1571 |+ 37-45 ]]

Veel van wat hier in zo verheven woorden wordt gezegd is speciaal van toepassing op hen die behoren tot de "zwijgende" Kerk en voor wie wij allen heel bijzonder verplicht zijn te bidden, zoals Wij nog kort geleden in de toespraken, die Wij op Pinksteren Homilie 2e Vespers van.. Homilie 2e Vespers van Pinksteren 17 mei 1959 en op het feest van het H. Hart van Jezus in de St.Pieter hebben gehouden, aan alle gelovigen dringend op het hart hebben gedrukt cfr. Osservatore Romano 18-19.. cfr. Osservatore Romano 18-19 mei 1959; (7 juni 1959).

Deze vernieuwing van christelijk leven, deze deugd en heiligheid wensen Wij u allen toe en smeken Wij voor u van God in voortdurend gebed af: niet alleen voor hen die standvastig in eenheid met de Kerk verbonden blijven, maar ook voor hen die, in liefde voor de waarheid en met een eerlijke wil, deze eenheid trachten te bereiken.

Moge de Apostolische Zegen die Wij aan u allen en aan ieder van u afzonderlijk, Eerbiedwaardige Broeders en geliefde zonen, met een hart vol van vaderlijke liefde schenken, voor u een bron en een onderpand zijn van de hemelse genaden.

Gegeven te Rome, bij St.-Pieter, 29 juni 1959, op het feest van de heilige apostelen Petrus en Paulus, in het eerste jaar van Ons Pontificaat.

PAUS JOHANNES XXIII.