Sacerdotii Nostri primordia

Encycliek van Z.H. Johannes XXIII, door de goddelijke voorzienigheid Paus
Aan onze eerbiedwaardige broeders de Patriarchen, Primaten, Aartsbisschoppen, Bisschoppen en andere Ordinarii,
in vrede en gemeenschap met de Apostolische Stoel.

Eerbiedwaardige Broeders, Heil en Apostolische Zegen

De pure vreugden, welke de eerste jaren van Ons priesterschap overvloedig vergezelden, zijn in Onze herinnering voor immer verbonden met de diepe ontroering, die zich van Ons meester maakte op de achtste januari 1905 in de Basiliek van Sint-Petrus, toen Jean-Marie Baptiste Vianney, de nederige Franse priester, op plechtige wijze werd zalig verklaard. Zelf nog pas enkele maanden tot het priesterschap verheven, kwamen Wij onder de indruk van deze bewonderenswaardige priesterfiguur, die het Onze Voorganger, de heilige Pius X, de vroegere pastoor van Salzano, behaagde tot voorbeeld van alle zielzorgers te stellen. En na zoveel jaren kunnen Wij Ons de gedachte hieraan niet te binnen brengen zonder opnieuw Onze goddelijke Verlosser te danken voor de uitzonderlijke genade van het geestelijk elan, dat Hij aldus van de aanvang af Ons priesterleven heeft meegegeven.

Ook herinneren Wij Ons, dat Wij juist op de dag van deze Zaligverklaring de verheffing tot de bisschoppelijke waardigheid vernamen van Monseigneur Jacobus Maria Radini-Tedeschi, die grote bisschop die Ons enkele dagen later tot zijn dienst zou roepen en die voor Ons een leermeester en een zeer geliefde vader was. Samen met hem begaven Wij Ons in het begin van datzelfde jaar 1905 voor de eerste keer op pelgrimstocht naar Ars, het bescheiden dorpje, dat door de heiligheid van zijn pastoor voor immer zo beroemd geworden is.

Niet zonder een bijzondere beschikking van Gods Voor­zienigheid ging in het jaar, dat Wij de volheid Ván het priesterschap ontvingen, Paus Pius XI, roemrijker ge­dachtenis, op 31 mei 1925, over tot de plechtige canoni­satie van de "arme pastoor van Ars". In zijn homilie behaagde het de Opperherder, een beschrijving te geven van "de tengere gestalte van Jean-Marie Vianney; het hoofd met de lange witte haren, die als het ware een schitterende kroon vormden; het magere, door het vele vasten uitgeholde gelaat, waaruit echter zo duidelijk de onschuld en de heiligheid van een nederig en zachtmoe­dig hart spraken, dat de aanblik ervan alleen reeds vol­doende was om de menigten tot heilzame gedachten te brengen" A.A.S. XVII, 1925, p. 224 [[4856]]. Kort daarna stel­de Onze Voorganger, in het jaar van zijn gouden pries­terjubileum, Jean-Marie Vianney, onder wiens patroon­schap de heilige Pius X reeds de zielzorgers van Frank­rijk had geplaatst, "tot geestelijk heil van de pastoors van de gehele wereld" A.A.S. XXI, 1929, p. 313 [[4855]], tot hemelse Patroon van hen allen aan.

Deze daden van Onze Voorgangers, die met zoveel dierbare persoonlijke herinneringen verbonden zijn, meenden Wij, Eerbiedwaardige Broeders, in deze Encycliek in de gedachten te moeten terugroepen, nu het een eeuw geleden is dat deze heilige man, uitgeput door de vermoeienissen van een uitzonderlijk priesterlijk ambt van meer dan veertig jaar en alom gevierd om zijn heiligheid, op 4 augustus van het jaar 1859 zijn ziel aan God terug schonk.

Wij danken daarom de goedertieren God, dat Hij niet alleen tot twee maal toe door de glans der heiligheid van de Pastoor van Ars Ons priesterleven heeft willen verlichten, maar Ons bovendien, in het begin reeds van Ons Opperherderschap, opnieuw de gelegenheid heeft willen bieden, de zo roemvolle gedachtenis van deze zielenherder te vieren. Van de andere kant zal het u, Eerbiedwaardige Broeders, niet verbazen, dat in deze Brief Onze geest en Ons hart zich bijzonder richten tot de priesters, Onze zeer beminde zonen, om hen allen instantelijk aan te sporen - en vooral degenen die de herderlijke bediening uitoefenen - het bewonderenswaardige voorbeeld van deze heilige man, die eertijds hun broeder in het priesterschap was en thans hun hemelse Patroon is geworden, aandachtig te overwegen.

Zeker, talrijk zijn de pauselijke documenten, welke de priesters reeds wijzen op de plichten van hun staat en hen leiden in de uitoefening van hun dienstwerk. Om slechts de belangrijkste te vermelden: opnieuw bevelen Wij de Exhortatie Haerent animo - Ad Clerum [387] van de heilige Pius X, roemrijker gedachtenis, aan, die de ijver van Onze eerste priesterjaren aanspoorde, en verder de magistrale Encycliek Ad Catholici Sacerdotii fastigium [1017], van Onze Voorganger Pius XI, roemrijker gedachtenis, en van de talrijke documenten en toespraken van Onze onmiddellijke Voorganger over de priester, zijn Encycliek Menti Nostrae [678], alsmede de schitterende trilogie ter ere van het priesterschap bij gelegenheid van de heiligverklaring van de heilige Pius X Bij gelegenheid van de Heiligverklaring van Paus Pius X [[814]]. Deze teksten, Eerbiedwaardige Broeders, zijn u zonder twijfel alle bekend. Staat Ons echter toe enige woorden aan te halen uit de toespraak van Onze onmiddellijke Voorganger, welke na zijn dood werd gepubliceerd en als de laatste plechtige aansporing van deze grote Opperherder tot priesterlijke heiligheid beschouwd kan worden: "Het sacramentele merkteken van het priesterschap bezegelt van de kant van God een eeuwig besluit van zijn liefdevolle voorkeur en eist aan de andere kant de heiliging van het uitverkoren schepsel De geestelijke zal een uitverkorene zijn onder het volk, iemand die begiftigd is met goddelijke charismata, een bewaarder van de goddelijke macht, in één woord een alter Christus Hij behoort zichzelf niet meer toe, zoals hij ook niet toebehoort aan ouders of vrienden, zelfs niet aan een bepaald vaderland: hij zal een alomvattende liefde moeten ademen. Zijn eigen gedachten, zijn wil, zijn gevoelens zullen niet meer van hem zijn, maar van Christus, die zijn leven is" Over het priesterschap (postuum gepubliceerd) [[2873]].

Tot deze hoogtepunten van priesterlijke heiligheid spoort de heilige Jean-Marie Vianney ons allen krachtig aan. Opdat nu de priesters van onze tijd op de eerste plaats daarnaar zouden streven, verheugt het Ons Onze aansporingen eraan toe te kunnen voegen. Wij kennen de moeilijkheden, die zij tegenwoordig in hun persoonlijk leven en in hun priesterlijk ambt ontmoeten. Het is Ons bekend, hoe sommigen door de bekoringen van deze tijd worden gekweld en door vermoeienissen worden verlamd. Maar uit ervaring weten Wij ook de beproefde trouw van de allermeesten en de vlammende ijver waarmee ontelbaren naar het hoogste streven. Tot dezen en genen richtte Christus de Heer op de dag van hun wijding dit tedere woord: "lam non dicam vos servos sed amicos!" Pontificale Rom. Pontificale Rom. (Joh. 15, 15) [[b:Joh. 15, 15]]. Moge deze Encycliek hen allen helpen om te volharden en in deze goddelijke vriendschap te groeien, die immers de vreugde en de kracht van elk priesterleven uitmaakt!

Doel van de Encycliek
Het is niet Onze bedoeling, Eerbiedwaardige Broeders, hier alle aspecten van het tegenwoordige priesterleven te behandelen; en, naar het voorbeeld van de heilige Pius X, "zullen Wij niets zeggen wat u niet hebt gehoord, niets nieuws voor wie dan ook, maar enkel datgene wat van belang is dat allen het zich herinneren" Acta Pii X, p. 238 [[387]]. Inderdaad, wanneer Wij de eigenschappen van de heiligheid van de Pastoor van Ars uiteenzetten, zullen Wij aspecten van het priesterleven op de voorgrond hebben te plaatsen, welke te allen tijde wezenlijk zijn, maar in onze dagen zo belangrijk, dat Wij het als een plicht van Ons Apostolisch ambt beschouwen, er bij gelegenheid van dit Eeuwfeest met bijzondere nadruk op te wijzen.

De katholieke Kerk, die deze priester, "bewonderenswaardig om zijn herderlijke ijver en zijn bestendige vurigheid in gebed en boete" Oratie van de Mis op het.. Oratie van de Mis op het feest van de heilige Jean-Marie Vianney, tot de eer der altaren heeft verheven, smaakt thans, een eeuw na zijn dood, de vreugde, hem aan de priesters van de gehele wereld te mogen voorhouden als een model van priesterlijke ascese, als een model van vroomheid en vooral van eucharistische vroomheid, en als een model van herderlijke ijver.

Men kan over de heilige Jean-Marie Vianney niet spreken zonder dat spontaan voor onze ogen het beeld oprijst van een bijzonder verstorven priester, die zich uit liefde tot God en ter wille van de bekering der zondaars voedsel en slaap ontzegde, zich een harde tucht oplegde en vooral de zelfverloochening in heldhaftige graad beoefende. Zo het waar is, dat in het algemeen niet van alle christenen verlangd kan worden, deze uitzonderlijke weg te volgen, heeft de Goddelijke Voorzienigheid toch beschikt, dat nooit in de wereld zielenherders zouden ontbreken die, door de adem van de Heilige Geest bewogen, niet zouden aarzelen deze weg in te slaan, want aldus worden tallozen van de verlokkingen van dwaling en ondeugd tot het rechte pad en de goede zeden teruggebracht.

Het schitterende voorbeeld van zelfverloochening van de heilige Jean Vianney, die "streng voor zichzelf en zacht voor anderen" cfr. Archiv. Beer. Vat. C... cfr. Archiv. Beer. Vat. C. SS. Rituum, Processus, t. 227, p. 196 was, toont op welsprekende en klemmende wijze aan, dat de priesters tot de eigen vervolmaking van hun leven de eerste plaats aan de deugd van boetvaardigheid moeten toekennen.

Evangelische raden en priesterlijke heiligheid
Toen Onze Voorganger Pius XII, roemrijker gedachtenis, deze leer nader wilde verklaren en bepaalde dubbelzinnige opvattingen doen verdwijnen, ontkende hij weliswaar dat "de geestelijke stand - als zodanig en omdat hij voortvloeit uit het goddelijk recht - krachtens zijn wezen of tenminste krachtens een wezenlijk postulaat, eist dat zijn leden de evangelische raden navolgen" A.A.S. XLIII, 1951, p. 29 [[1573|(2)]]; en terecht besloot hij met deze woorden: "De geestelijke is dus niet krachtens goddelijk recht gehouden tot de evangelische raden van armoede, zuiverheid en gehoorzaamheid" A.A.S. XLIII, 1951, p. 29 [[1573|(2)]].

Het zou echter een ernstige misvatting zijn omtrent de gedachtegang van deze Opperherder, zo bezorgd Voor de heiligheid van de priesters, en omtrent de bestendige lering der Kerk, als men daaruit zou willen besluiten, dat de wereldgeestelijke minder tot volmaaktheid is geroepen dan de religieus. Het tegendeel is waar, want de vervulling van de priesterlijke functies "vereist een grotere innerlijke heiligheid zelfs dan de kloosterstaat" iia-iiae q. 184 a. 8 co. [[t:iia-iiae q. 184 a. 8 co.]]. En zo de beoefening van de evangelische raden. Voor de bereiking van deze heiligheid van leven de priester niet wordt opgelegd krachtens zijn geestelijke stand, is het toch duidelijk, dat hij ze, gelijk alle leerlingen van de Heer, als de veiligste weg naar de christelijke volmaaktheid heeft te volgen. Hoeveel edelmoedige priesters hebben dit overigens, tot Onze grote troost, in onze dagen begrepen! Terwijl zij lid van de seculiere geestelijkheid blijven, vragen zij aan door de Kerk goedgekeurde vrome instellingen om hen te leiden en te steunen, teneinde gemakkelijker en gereder deze weg der volmaaktheid te kunnen gaan.

Overtuigd dat "de grootheid van het priesterschap ge­heel en al in de navolging van Jezus Christus is gele­gen" cfr. A.A.S. XLV, 1953, p. 288 cfr. A.A.S. XLV, 1953, p. 288, moeten de pries­ters derhalve meer dan ooit gehoor geven aan deze wek­roep van de goddelijke Meester: "Wanneer iemand Mijn volgeling wil zijn, dan verloochene hij zichzelf, neme zijn kruis op en volge Mij" (Mt. 16, 24) [b:Mt. 16, 24]. Men vertelt, dat de heilige Pastoor van Ars "dit Woord van onze Heer vaak had overwogen en trachtte het in praktijk te brengen" cfr. Arch. Becret. Vat. t... cfr. Arch. Becret. Vat. t. 227, p. 42. God gaf hem de genade er op heldhaftige wijze trouw aan te blijven; en zijn voorbeeld toont ons de veilige weg der ascese, waar hij schitterde met grote glans door zijn armoede, zijn zuiverheid en zijn gehoorzaamheid.

Ziet op de eerste plaats naar het getuigenis van armoe­de van de nederige Pastoor van Ars, een waardige volgeling van de heilige Franciscus van Assisië, wiens trouwe leerling hij was in de Derde Orde cfr. Arch. Becret. Vat. t. 1... cfr. Arch. Becret. Vat. t. 1. 227, p. 137. Rijk voor de anderen, maar zeer arm voor zichzelf, leefde hij in een totale onthechting aan de goederen van deze wereld, en zijn waarlijk vrije hart stelde hij wijd open voor de stoffelijke en geestelijke ellenden, die van alle zijden op hem toe stroomden. "Mijn geheim is heel eenvoudig, zei hij. Het ligt opgesloten in deze enkele Woorden: alles geven en niets voor zichzelf behouden" cfr. Arch. Becret. Vat. t... cfr. Arch. Becret. Vat. t. 227, p. 92.

Deze onthechting aan de uiterlijke goederen was oorzaak dat hij aan de armen, vooral aan die van zijn parochie, buitengewone zorgen besteedde. Hij toonde tegenover hen een uitzonderlijke menslievendheid, hij behandelde hen "met waarachtige liefde, met grote achting, men kan zeggen met respect" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 3897, p. 510. Hij gaf de raad nooit de armen te minachten, aangezien deze minachting op God zelf terugvalt; en wanneer een bedelaar aan zijn deur klopte, nam hij hem liefdevol op en was hij blij hem te kunnen zeggen: "Ik ben even arm als u, ik ben een van de uwen!" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 334. En aan het eind van zijn leven herhaalde hij graag: "Blij kan ik heengaan; ik bezit niets meer, de goede God kan mij roepen wanneer Hij wil, ik ben klaar" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 305.

Gij zult dan ook kunnen begrijpen, Eerbiedwaardige Broeders, in welke geest Wij Onze dierbare priesters aansporen dit voorbeeld van armoede en naastenliefde te overwegen. "De dagelijkse ervaring bewijst - zo schreef Pius XI, denkend aan de Pastoor van Ars - dat priesters, die volgens de evangelische raden een armoedig en belangeloos leven leiden, altijd wonderen van goedheid wrochten bij het christenvolk" Divini Redemptoris [[594|63]]. En dezelfde Opperherder richtte, toen Hij over de hedendaagse maatschappij handelde, eveneens tot de priesters deze ernstige waarschuwing: "Terwijl de mensen alles kopen en verkopen met geld, moeten zij vrij van ieder egoïsme zijn en alle lage begeerlijkheid verachten; zij moeten zich wijden aan het winnen van zielen, niet van geld, aan de glorie van God, niet aan die van zich­zelf A.A.S. XXVIII, 1936, p. 28 [[1017]].

Deze woorden moeten in het hart van alle priesters geschreven staan. Als er zijn die in het wettig bezit van enkele persoonlijke goederen zijn, moeten zij er zich voor hoeden zich daaraan te hechten! Eerder dienen zij zich de verplichting te herinneren, die het Kerkelijk Wetboek [2620] formuleert met betrekking tot de kerkelijke prebenden, de verplichting namelijk om "hun overschot aan de armen of aan goede werken te besteden" Codex Iuris Canonici (1917) [[2620|(1473)]]. En geve God dat niemand het verwijt van de heilige Pastoor aan zijn schapen verdient: "Hoevelen zijn er niet die hun geld oppotten, terwijl zoveel armen van honger sterven!" cfr. Sermons du B. Jean B... cfr. Sermons du B. Jean B. 1If. Vianney, 1909, t. I, p. 364.

Maar Wij weten, dat vele priesters tegenwoordig in omstandigheden van werkelijke armoede leven. De verheerlijking van een van de hunnen, die vrijwillig van alles verstoken leefde en zich verheugde bij de gedachte de armste van de parochie te zijn cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 91, zal voor hen een heilzame aansporing zijn om zichzelf te verloochenen in de beoefening van een evangelische armoede. En wanneer Onze vaderlijke bezorgdheid hun tot enige troost kan strekken, mogen zij dan weten, hoezeer Wij Ons verheugen over hun belangeloosheid in dienst van Christus en de Kerk.

Wanneer Wij echter, Eerbiedwaardige Broeders, deze verheven deugd van armoede zozeer aanbevelen, dan is het geenszins Onze bedoeling de behoeftige omstandigheden goed te keuren, waarin somtijds de dienaren van de Heer in de steden en op het platteland gedwongen zijn te leven. In zijn Commentaar op de aansporing van de Heer tot onthechting aan de goederen dezer wereld waarschuwt de heilige Beda Venerabilis juist tegen iedere verkeerde interpretatie van deze plaats: "Men moet niet denken, schrijft hij, dat de heiligen wordt voorge­schreven geen geld te bezitten voor persoonlijk gebruik of voor de armen; men leest immers dat de Heer zelf . een geldbuidel had voor de stichting van Zijn Kerk ; maar wel dat men daarom God nog niet dient en dat men uit vrees voor armoede het recht niet tekort mag doen" IV, in c. 12; Migne, PL, 92, col. 494-495 [[1400]]. Evenzeer heeft de arbeider recht op zijn loon (Lc. 10, 7) [[b:Lc. 10, 7]], en terwijl Wij de bekommernis delen van Onze onmiddellijke Voorganger, vragen Wij alle gelovigen nadrukkelijk, edelmoedig te beantwoorden aan de oproep van de bisschoppen, die er terecht naar streven hun medewerkers in het heilig ministerie passende middelen van bestaan te verschaffen. vgl: A.A.S. XLII, 1950, pp. 697-699 [[[678]]]

De heilige Jean-Marie Vianney, die arm was aan bezit, was ook verstorven in zijn vlees. "Er is maar één ma­nier om zich te wijden aan God in de beoefening van de zelfverloochening en de boetvaardigheid, zei hij, namelijk zich geheel en al aan Hem wijden" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 91. En heel zijn leven beoefende hij in een heldhaftige graad de ascese van de zuiverheid.

En heel zijn leven beoefende hij in een heldhaftige graad de ascese van de zuiverheid. Zijn voorbeeld lijkt in dit opzicht bijzonder opportuun, want in vele streken zijn de priesters tegenwoordig helaas genoodzaakt, juist uit hoofde van hun ambt, te leven in een wereld, waarin een sfeer van excessieve vrijheid en zinnelijkheid heerst. En het woord van Sint Thomas is voor hen maar al te waar: "Het is soms zeer moeilijk om deugdzaam te leven wanneer men in de zielzorg staat, op grond van de uitwendige gevaren" iia-iiae q. 184 a. 8 co. [[t:iia-iiae q. 184 a. 8 co.]]. Daarenboven voelen zij zich vaak alleen, verkeerd begrepen en nauwelijks gesteund zelfs door de gelovigen aan wie zij zich wijden.

Tot allen, vooral tot de meest verlatenen en tot degenen die het ernstigst aan gevaren blootstaan, richten Wij hier een zeer dringende oproep, opdat hun gehele leven een zui­ver getuigenis moge zijn voor de deugd, welke de heili­ge Pius X noemde "het schoonste sieraad van onze stand" Errores doctrinae moralis laxioris [[3878|(48)]].

En Wij bevelen u dringend aan, Eerbiedwaardige Broeders, uw priesters zoveel als in uw vermogen ligt bestaans- en arbeidsvoorwaarden te verzekeren, welke hun edelmoedig streven ondersteunen. Tot iedere prijs moeten de gevaren van de eenzaamheid bestreden worden, moeten onberadenheid en onverstand worden beteugeld, moeten de bekoringen van de ledigheid en het gevaar voor overspanning worden voorkomen. Ook herinnere men zich in dit verband de magnifieke lessen van Onze onmiddellijke Voorganger in de Encycliek Sacra virginitas [1939]. vgl: A.A.S. XLVI, 1954, pp. 161-191 [[[1939]]]

"Zijn gelaat schitterde van engelachtige zuiverheid", heeft men van de Pastoor van Ars gezegd cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 3897, p. 536. En inderdaad, ook wie nu bij hem in de leer gaat, wordt getroffen, niet alleen door de heldhaftigheid waarmee deze priester zijn lichaam tot onderwerping bracht (1 Kor. 9, 27) [[b:1 Kor. 9, 27]]. maar eveneens door de overtuigingskracht waarmee hij de vrome menigten, die kwamen toestromen, wist mee te slepen. Door een lange biechtstoelpraktijk kende hij de verwoestingen, die door de zonden van het vlees worden aangericht: "Als er niet enkele zielen waren om de goede God schadeloos te stellen, zuchtte hij, dan zoudt u eens zien hoe wij gestraft zouden worden!" En uit ervaring sprekend voegde hij aan zijn vermaning een broederlijk woord van aanmoediging toe: "De versterving bezit een balsem en een zoetheid, welke men niet meer kan missen als men ze eenmaal heeft gekend...... Op deze weg kost alleen de eerste stap moeite!" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 3897, p. 304.

Deze noodzakelijke ascese van de zuiverheid, wel verre van de priester in een onvruchtbaar egoïsme op te sluiten, stelt zijn hart wijder open voor de noden van zijn broeders. "Wanneer het hart zuiver is, zo merkte de heilige Jean-Marie Vianney op voortreffelijke wijze op, kan het niet nalaten lief te hebben, want het heeft de bron en de oorsprong van de liefde, God zelf, teruggevonden".

Wat een weldaad voor de maatschappij, dat zij zulke mannen in haar midden heeft, die, vrij van tijdelijke beslommeringen, zich geheel en al wijden aan de dienst van God en aan hun broeders hun leven, hun gedachten en hun krachten schenken! Wat een zegen voor de Kerk zijn priesters, die trouw blijven aan deze verheven deugd! Met Pius XI beschouwen Wij haar als de heerlijkste glorie van het katholieke priesterschap, deze deugd die Ons "het beste antwoord op de verlangens van het Hart van Jezus en op Zijn bedoelingen met de priesters" Ad Catholici Sacerdotii fastigium [[1017|47]] lijkt. Aan deze zelfde bedoelingen van de goddelijke liefde dacht Jean-Marie Vianney, toen hij deze woorden neerschreef: "Het priesterschap is de liefde van het Hart van Jezus!" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 29.

Omtrent de geest van gehoorzaamheid van de heilige zijn de getuigenissen ontelbaar. Men mag inderdaad beweren, dat de strikte trouw aan het "promitto" van de wijding voor hem de aanleiding was tot een ononderbroken zelfverloochening gedurende veertig jaar.

Heel zijn leven haakte hij naar de eenzaamheid van een hei­lige afzondering, en de verantwoordelijkheid van het herdersambt was voor hem een te zware last, waarvan hij zich zelfs verscheidene malen trachtte te bevrijden. Zijn onvoorwaardelijke gehoorzaamheid jegens de Bis­schop was er slechts des te bewonderenswaardiger om. Hierover willen Wij, Eerbiedwaardige Broeders, in deze Encycliek enkele getuigenissen aanhalen: "Vanaf zijn vijftiende jaar droeg hij het verlangen naar de een­zaamheid in zijn hart, en het kwelde hem en het ont­nam hem het geluk dat hij in zijn staat had kunnen smaken" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 74. Maar "God stond niet toe, dat hij zijn voornemen uitvoerde. De goddelijke Voorzienigheid wilde ongetwijfeld dat Jean-Marie Vian­ney zijn wil aan de gehoorzaamheid zou onderwerpen en boven zijn verlangens de plichten van zijn ambt zou stellen, waardoor hij onophoudelijk in de gelegenheid zou zijn zichzelf te overwinnen" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 39. "Jean-Marie Vianney bleef pastoor van Ars met een blinde gehoorzaamheid, en hij is het gebleven tot aan zijn dood" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 3895, p. 153.

Er moet echter op gewezen worden, dat deze absolute volgzaamheid jegens de wil van zijn overheden geheel en al op bovennatuurlijke motieven steunde; het was een daad van geloof in het woord van Christus tot zijn apostelen: "Wie u hoort, hoort Mij" (Lc. 10, 16) [b:Lc. 10, 16]; en om er trouw aan te blijven oefende hij zich in het voortdurend verloochenen van zijn wil door de aanvaarding van zijn zware biechtstoel praktijk en de vervulling van alle dagelijkse werkzaamheden, waarbij de samenwerking onder confraters het apostolaat zoveel vruchtbaarder maakt.

Gaarne stellen Wij deze strikte gehoorzaamheid ten voorbeeld aan de priesters, in het vertrouwen dat zij de kracht en de schoonheid van deze deugd zullen begrijpen en er zich met alle ijver op zullen toeleggen. En als zij ooit in de bekoring zouden komen te twijfelen aan het belang van deze hoofddeugd, in onze dagen zo licht­zinnig miskend, moge dan deze duidelijke uitspraak van Onze Voorganger Pius XII, roemrijker gedachtenis, een weerlegging van hun opvatting zijn: "De heiligheid van het persoonlijk leven en de doeltreffendheid van het apostolaat hebben tot grondslag en steun de nooit aflatende en strikte gehoorzaamheid jegens de heilige hiërarchie" A.A.S. LX, 1948, p. 375 [[4857]].

Overigens herinnert gij u wel, Eerbiedwaardige Broeders, dat Onze laatste Voorgangers dikwijls en ernstig hebben gewaarschuwd tegen de gevaren van de geest van onafhankelijkheid bij de geestelijkheid, zowel voor het onderwijs van de leer als voor de apostolaatsmethoden en de kerkelijke tucht.

Wij willen hier niet verder op ingaan, maar Wij geven er de voorkeur aan om al Onze zonen, die deelhebben aan het katholieke priesterschap, aan te sporen in hun hart de liefde te doen toenemen, waarmee zij zich door sterke banden met onze Moeder de Kerk verbonden weten.

Men zei van de heilige Jean-Marie Vianney, dat hij slechts leefde in de Kerk en voor de Kerk, zoals de strohalm opgaat in het vuur. Als priesters van Jezus Christus moge ook ons die vlam verteren, die ontbrandt in de Heilige Geest.

Wij hebben alles ontvangen van de Kerk; wij handelen slechts in haar naam en door de macht die zij ons geschonken heeft: laten wij trachten haar te dienen, door banden van broederlijke eenheid verbonden en op de wijze zoals zij gediend wil worden cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 136.

De heilige Jean-Marie Vianney, die, gelijk wij zagen, zo ijverig de deugd van boetvaardigheid beoefende, was er ook van overtuigd, dat "de priester vóór alles een mail van gebed moet zijn" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 33. Iedereen kent de lange nachten van aanbidding, die hij als jonge pastoor van een toen weinig christelijk dorp doorbracht voor het Allerheiligste. Het tabernakel van zijn kerk werd spoedig het brandpunt van zijn persoonlijk leven en van zijn apostolaat, zozeer dat men niet juister de parochie van Ars ten tijde van de heilige kan schilderen dan met deze woorden van Onze Voorganger Pius XII, roemrijker gedachtenis, over de christelijke parochie: "In het middelpunt staat de kerk, en in de Kerk het tabernakel, en, terzijde, de biechtstoel, waar de dode zielen het leven hervinden en de zieken de gezondheid" cfr. Discorsi e Radiomessaggi.. cfr. Discorsi e Radiomessaggi di S.S. Pio XII, t. 14, p. 452.

Hoe heilzaam is voor de priesters van deze tijd, die zo graag geloven in de doeltreffendheid van de actie en zo gemakkelijk toegankelijk zijn voor een gevaarlijk activisme, dit voorbeeld van onverdroten gebed, in een leven dat geheel en al gewijd was aan de nood der zielen!

"Wat ons priesters belet om heiligen te worden, zo zeide hij, dat is de onbezonnenheid. Men keert niet in zichzelf, men weet niet wat men doet. Overweging, gebed, vereniging met God, dat hebben wij nodig". Zelf verkeerde hij, naar het getuigenis van zijn tijdgenoten, in een staat van ononderbroken gebed, waarvan noch de verpletterende last van het biechthoren, noch zijn andere herderlijke taken hem vermochten af te brengen. "Voortdurend bleef hij met God verenigd, temidden van het drukste werk" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 131.

Laten wij nog eenmaal naar hemzelf luisteren. Hij is onuitputtelijk wanneer hij spreekt over de vreugden en de weldaden van het gebed. "Wij zijn bedelaars, die alles aan God moeten vragen" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 1100; "Hoevelen kunnen wij door ons gebed tot God terugbrengen!" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 54. En steeds maar herhaalde hij: "Het vurig gebed tot God, dat is het volmaakte geluk van de mens op aarde" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 54.

Dit geluk heeft hij zelf in overvloed gesmaakt, terwijl zijn door het geloof verlichte blik de goddelijke geheimen beschouwde en hij in de aanbidding van het mensgeworden Woord zijn eenvoudige en zuivere ziel verhief tot de Heilige Drie-eenheid, het hoogste voorwerp van zijn liefde. En de pelgrims, die zich in de kerk van Ars rondom hem verdrongen, voelden iets aan van het diepste geheim van dit nederige priesterleven, wanneer hij, zoals zo dikwijls, de uitroep slaakte: "Bemind worden door God, met God verenigd zijn, leven in Gods tegenwoordigheid: O, zalig leven, O zalige dood!" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 29.

Vurig verlangen Wij, Eerbiedwaardige Broeders, dat alle priesters van uw bisdommen zich door het getuigenis van de heilige Jean-Marie Vianney laten overtuigen van de noodzaak, mannen van gebed te zijn, en van de mogelijkheid het te zijn, hoe zwaar ook soms de lasten van hun ministerie mogen drukken.

Maar daarvoor is een levendig geloof nodig, zoals dat van Jean-Marie Vianney, dat hem wonderen deed verrichten. "Wat een geloof, riep een van zijn confraters uit. Daarmee zou men een heel bisdom kunnen verrijken!" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 976.

Deze trouw aan het gebed is trouwens voor de priester een plicht van persoonlijke vroomheid, waarvan de Kerk in haar wijsheid verschillende belangrijke punten nader heeft omschreven, zoals de dagelijkse meditatie, het bezoek aan het Allerheiligste, het rozenhoedje en het gewetensonderzoek Codex Iuris Canonici (1917) [[2620|(125)]]. Wat het dagelijkse breviergebed betreft, zijn de priesters zelfs door een zware plicht jegens de Kerk gebonden Codex Iuris Canonici (1917) [[2620|(135)]].

Wellicht is het omdat zij sommige van deze voorschriften hebben verwaarloosd, dat bepaalde leden van de geestelijkheid een prooi werden van uiterlijke onzekerheid, van innerlijke armoede, en op zekere dag zonder verdediging tegenover de bekoringen van het bestaan stonden. Daarentegen "verwaarloosde Jean-Marie Vian­ney, ook al werkte hij onafgebroken voor het heil der zielen, zijn eigen ziel niet. Hij heiligde zichzelf om meer geschikt te zijn de anderen te heiligen" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 36.

Laten wij derhalve, met de heilige Pius X, "als zeker en vaststaand beschouwen, dat de priester, als hij waar­dig zijn plaats wil innemen en zijn plicht wil vervullen, zich vóór alles moet wijden aan het gebed. Meer dan wie ook moet hij het gebod van Christus opvolgen: Men moet altijd bidden, een gebod dat Sint-Paulus met nadruk aanbeveelt: Volhardt in het gebed, met waakzaamheid en in dankzegging...... Houdt niet op te bidden" Haerent animo - Ad Clerum [[387|25]]. En gaarne maken Wij de woorden tot de Onze, die On­ze onmiddellijke Voorganger, in de aanvang van Zijn Pontificaat, aan de priesters als wachtwoord meegaf: "Bidt, bidt steeds meer en met steeds groter vurigheid" A.A.S. XXXI, 1939, p. 249 [[2539]].

Het gebed van de Pastoor van Ars, die bij wijze van spreken de laatste dertig jaar van zijn leven in zijn kerk doorbracht, waar zijn ontelbare penitenten beslag op hem legden, was vooral een eucharistisch gebed.

Zijn devotie tot Onze Lieve Heer in het Heilig Sacrament des Altaars was waarlijk ongemeen. "Hij is daar, zeide hij, Degene die zo veel van ons houdt; waarom zouden wij Hem niet op onze beurt liefhebben?" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 1103. Hij beminde Hem en voelde zich onweerstaanbaar aangetrokken tot het tabernakel.

"Het is niet nodig veel te spreken als men goed wil bidden, legde hij zijn parochianen uit. Je weet dat de goede God daar is, in het heilig tabernakel; je opent je hart voor Hem; je bent blij dat je bij Hem mag zijn, in Zijn hei­lige tegenwoordigheid. Dát is het beste gebed" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 45. Bij iedere gelegenheid scherpte hij de ge­lovigen de eerbied en de liefde voor de goddelijke tegenwoordigheid in de Eucharistie in, hij nodigde hen uit om dikwijls tot de heilige tafel te naderen, en zelf gaf hij het voorbeeld van deze diepe vroomheid: "Om zich daarvan te overtuigen, aldus vertelden de getuigen, was het voldoende hem de Mis te zien lezen, hem te zien knielen als hij voorbij het tabernakel kwam" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 459.

"Het schitterende voorbeeld van de heilige Jean-Marie Vianney behoudt ook heden nog zijn volle waarde", ver­klaart Onze onmiddellijke Voorganger Pius XII, roem­rijker gedachtenis. vgl: A.A.S. XLVIII, 1956, p. 579 [[[4858]]] Niets kan in het leven van een priester het stille, langdurige gebed voor het altaar ver­vangen. De aanbidding van Jezus, onze God, de dankzegging, het eerherstel voor onze eigen fouten en voor die van de anderen, het smeekgebed voor de zeer vele intenties die hem zijn toevertrouwd, verheffen de priester tot groter liefde voor de goddelijke Meester, aan wie hij zijn woord gegeven heeft, en voor de mensen die zijn priesterlijke zorgen van hem verwachten. Het is deze vurige eucharistische vroomheid, die een priester groeien doet in zijn geestelijk leven en hem de bovennatuurlijke krachten schenkt, waarmee de dapperste apostelen altijd moeten toegerust zijn.

En moeten Wij nog spreken over het voordeel dat hieruit voortvloeit voor de gelovigen, getuigen van deze vroomheid van hun priesters en aangetrokken door hun voorbeeld? Immers, zoals Onze Voorganger Pius XII, roemrijker gedachtenis, in zijn toespraak tot de geestelijkheid van Rome zeide: "als gij wilt dat de gelovigen eerbiedig bidden, geeft hun dan zelf het voorbeeld in de kerk, wanneer gij bidt in hun tegenwoordigheid. Een priester, die voor het altaar ligt neergeknield in een waardige houding, in diepe ingetogenheid, is voor het volk een oorzaak van stichting, een waarschuwing, een uitnodiging tot edele wedijver in het gebed" cfr. Toespraak van 13 maart.. cfr. Toespraak van 13 maart 1943; A.A.S. XXXV, 1943, pp. 114 -115. Dit was bij uitstek het apostolische wapen van de jonge pastoor van Ars; laten wij niet twijfelen aan de waarde daarvan in alle omstandigheden van tijd en plaats.

De priester en het Misoffer Wij mogen echter niet vergeten, dat het eucharistisch gebed in de volle zin van het woord het heilig Misoffer is. Het is van belang, Eerbiedwaardige Broeders, bijzon­dere nadruk op dit punt te leggen, omdat het een van de wezenlijke aspecten van het priesterleven raakt.

Het is zeker niet Onze bedoeling om hier uitvoerig in te gaan op de traditionele leer van de Kerk omtrent de priester en het Eucharistisch Offer; Onze Voorgangers Pius XI en Pius XII hebben in magistrale documenten zo duidelijk op deze leer gewezen, dat Wij u slechts kunnen aansporen ze in brede kring aan de u toever­trouwde priesters en gelovigen bekend te maken. Zo zullen bepaalde onzekerheden verdwijnen en vermetele opvattingen, die hier of daar in dit verband aan het daglicht zijn getreden, in rechte banen worden geleid.

Maar het is goed in deze Encycliek aan te tonen, in wel­ke diepe zin de heilige Pastoor van Ars, die met een heldhaftige trouw de plichten van zijn ministerie ver­vulde, terecht verdiende ten voorbeeld gesteld te worden aan de zielzorgers en tot hun hemelse patroon te wor­den uitgeroepen. Als het inderdaad waar is, dat de pries­ter het karakter van de Wijding heeft ontvangen voor de dienst van het altaar en de uitoefening van zijn pries­terschap is begonnen met het Eucharistisch Offer, dan zal dit Offer, gedurende zijn hele leven, het beginsel van zijn apostolische activiteit en van zijn persoonlijke hei­liging zijn. Dit nu was het geval met de heilige Jean­-Marie Vianney.

Wat anders behelst het apostolaat van de priester, be­schouwd in zijn wezenlijk aspect, dan om overal waar de Kerk leeft het in het geloof verenigde, herboren en gezuiverde volk rondom het altaar te verzamelen? Daar draagt de priester, krachtens de macht die hij alleen heeft ontvangen, het goddelijk Sacrificie op, waarin Jezus Christus de enige slachtoffering hernieuwt, die plaats had op de Calvarieberg, voor de verlossing der wereld en de verheerlijking van Zijn Vader. Daar bie­den de vergaderde christenen door de handen van de priester aan de Hemelse Vader het goddelijk Slachtoffer aan en leren zij zichzelf te offeren "als een levende, heilige en God aangename offerande" (Rom. 12, 1) [b:Rom. 12, 1]. Daar vindt het volk Gods, verlicht door de prediking van het geloof, gevoed met het Lichaam van Christus, zijn leven, zijn groei, en versterkt er zo nodig zijn een­heid. Daar wordt, in één woord, van geslacht op ge­slacht, overal ter wereld, in de liefde het Mystieke Lichaam van Christus opgebouwd, de Kerk.

Daar nu de heilige Jean Vianney zich dagelijks meer wijdde aan de prediking van het geloof en de zuivering van de zielen, en alle handelingen van zijn ministerie zich als op één punt op het altaar richtten, moet een dergelijk leven terecht een priester- en herder leven ge­noemd worden.

Zeker, in Ars stroomden de zondaars vanzelf naar de kerk, aangetrokken als zij werden door de roep van heiligheid van de pastoor, terwijl zoveel priesters zich langdurige en moeizame inspanningen moeten getroosten om hun mensen in de kerk te krij­gen, en anderen, die een meer missionaire taak hebben, zijn nog eerst toe aan de eerste verkondiging van de goede Boodschap van de Verlosser: maar deze zo nood­zakelijke en somtijds zo moeilijke apostolische werk­zaamheden mogen de apostelen niet het doel doen ver­geten, dat zij dienen na te streven en dat de heilige Jean Vianney bereikte, wanneer hij zich in zijn nederige dorpskerk wijdde aan de wezenlijke taken van zijn her­derlijke bediening.

Er is meer. De gehele persoonlijke heiliging van de priester moet hij putten uit het Eucharistisch Offer dat hij opdraagt, volgens de uitnodiging van het Pontificale Romanum: Agnoscite quod agitis: imitamini quod tractatis.

Maar laten Wij hier het woord aan Onze onmid­dellijke Voorganger, roemrijker gedachtenis, die in zijn Exhortatie Menti Nostrae [678] zeer terecht het volgende schrijft: "Zoals geheel het leven van de Verlosser op de opoffering van zichzelf was gericht, zo ook geheel het leven van de priester, die in zich het beeld van Christus moet uitdragen, met Hem, door Hem en in Hem een aangename offerande moet zijn De priester zal zich niet tevreden stellen het Eucharistisch Offer op te dra­gen, hij zal het in zijn diepste innerlijk beleven. Zo zal hij er de bovennatuurlijke kracht uit kunnen putten, die hem geheel zal omvormen en hem deelgenoot zal maken aan het boeteleven van de Verlosser zelf" A.A.S. XLII, 1950, pp. 666-667 [[678]]. En verder: "Het is dus een plicht voor de priester om in zijn ziel uit te werken wat aan het altaar wordt uitge­werkt, en omdat Jezus Christus zich daar zelf opoffert, zal zijn bedienaar zich met Hem moeten opofferen; om­dat Jezus de zonden van de mensen uitboet, zal de priester zijn eigen heiliging en die van de anderen bereiken door de steile weg van de christelijke ascese te bewan­delen" A.A.S. XLII, 1950, pp. 667-668 [[678]].

Deze verheven leer heeft de Kerk voor ogen, wanneer zij haar bedienaren uitnodigt tot een leven van ascese en hun aanbeveelt met diepe eerbied het Eucharistisch Offer op te dragen. Is het niet omdat zij niet goed genoeg de enge en als het ware wederzijdse band begrepen hebben, die de dagelijkse zelfopoffering verbindt met de offerande van de Mis, dat sommige priesters langzamerhand de "prima caritas" van hun Wijding hebben verloren? Dit was de ervaring van de heilige Pastoor van Ars: "De oorzaak van de verslapping van de priester, zeide hij, is daarin gelegen dat hij niet met eerbied en aandacht het Heilige Misoffer opdraagt". En de heilige, die zelf de heldhaftige "gewoonte had om zich als slachtoffer voor de zondaars aan te bieden" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 319, weende overvloedige tranen, "wanneer hij dacht aan het ongeluk van de priesters, die niet aan de heiligheid van hun roeping beantwoorden" cfr. Ibid. t. 227, p. 47 cfr. Ibid. t. 227, p. 47.

Met een vaderlijk hart vragen Wij Onze dierbare priesters, zich regelmatig te onderzoeken aangaande de wijze waarop zij de heilige geheimen vieren, en vooral aangaande de geestelijke gesteldheid waarmee zij het altaar bestijgen en de vruchten die zij ervan willen trekken. Het Eeuwfeest van deze bewonderenswaardige priester, die "uit de troost en uit het geluk de Heilige Mis te mogen opdragen" cfr. Ibid. t. 227, pp... cfr. Ibid. t. 227, pp. 667-668 de kracht putte voor zijn zelfverloochening, spoort er hen toe aan; zijn voorspraak, dat vertrouwen Wij vast, zal hun overvloedige genaden van licht en sterkte verkrijgen.

Dit leven van priesterlijke ascese en gebed, waarvan Wij u, Eerbiedwaardige Broeders, enkele voorbeelden toon­den, is bovendien de verklaring van het geheim van de apostolische ijver van de heilige Jean-Marie Vianney en van de verbazingwekkende bovennatuurlijke vrucht­baarheid van zijn dienstwerk. "De priester denke eraan, schreef Onze Voorganger Pius XII, roemrijker gedach­tenis, dat zijn zo belangrijk ministerie des te vrucht­baarder zal zijn naarmate hij inniger met Christus ver­bonden is en in zijn activiteit door de Geest van Chris­tus wordt geleid" A.A.S. XLII, 1950, p. 676 [[678]]. Het leven van de pastoor van Ars bewijst eens te meer deze grote wet van ieder apostolaat, die steunt op het woord van Jezus: "Zonder Mij kunt gij niets doen" (Joh. 15, 5) [b:Joh. 15, 5].

Voorzeker is het niet nodig, hier de wonderbare werken van deze nederige dorpspriester in herinnering te brengen, wiens biechtstoel gedurende dertig jaar zozeer door ontelbare scharen bestormd werd, dat sommige spottende tijdgenoten hem durfden te verwijten, "dat hij de negentiende eeuw in beroering bracht" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 629, en evenmin zijn apostolaatsmethoden te behandelen, die niet altijd onmiddellijk toepasbaar zijn op het hedendaagse apostolaat.

Wij volstaan met erop te wijzen, dat de heilige Pastoor in zijn tijd een voorbeeld van herderlijke ijver was in dat Franse dorpje, waar geloof en zeden nog de nawerking van de Revolutie ondervonden. "Gij zult niet veel Godsliefde in die parochie vinden; zorg dat zij er komt", had hij te horen gekregen toen hij erheen werd gestuurd cfr. Ibid. t. 227, p. 15 cfr. Ibid. t. 227, p. 15.

Als onvermoeibaar apostel, vol initiatieven om de jeugd te winnen en de gezinnen te heiligen, bekommerd om de menselijke noden van zijn kudde, het leven van zijn mensen meelevend, zich zonder berekening inzettend voor de vestiging van christelijke scholen en voor de volksmissies, was hij inderdaad voor zijn kleine kudde de goede herder, die zijn schapen kent, die hen hoedt voor gevaren en hen met gezag en wijsheid leidt.

Prees hij zichzelf niet, zonder het te weten, toen hij in een preek tot zijn volk het volgende zei: "Een goede herder, een herder naar het hart van God, dat is de grootste schat die God een parochie kan schenken!" cfr. Sermons, 1. c., t. 2, p... cfr. Sermons, 1. c., t. 2, p. 86.

Het voorbeeld van de Pastoor van Ars behoudt inderdaad een blijvende en universele waarde op drie wezenlijke punten, die Wij, Eerbiedwaardige Broeders, u thans gaarne willen uiteenzetten.

Wat ons het allereerst frappeert, is het volle bewustzijn van zijn herderlijke verantwoordelijkheid. Zijn nederigheid en zijn bovennatuurlijke kennis van de waarde der zielen waren oorzaak, dat hij zijn pastoors ambt met vreze waarnam.

"Vriend, zo vertrouwde hij eens toe aan een confrater, u weet niet wat voor een verschrikkelijke taak het is, van de zielzorg voor Gods rechterstoel te moeten verschijnen!" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 1210.

En bekend is zijn verlangen, dat hem lange tijd kwelde, om in de eenzaamheid te vluchten en daar "zijn arme leven te bewenen en zijn zonden uit te boeten", en hoe de gehoorzaamheid en zijn zielenijver hem telkens naar zijn post terugbrachten.

Maar als hij op sommige ogenblikken zozeer onder de zwaarte van zijn ambt gebukt ging, dat hij er als het ware onder werd verpletterd, dan kwam dat omdat hij omtrent zijn plicht en verantwoordelijkheid als zielzorger een heldhaftige opvatting had. "Mijn God, bad hij in de eerste jaren, geef dat mijn parochie zich moge bekeren; heel mijn leven wil ik alles lijden wat U behaagt!" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 53.

God verhoorde goedgunstig deze gebeden, maar later bekende hij: "Als ik het lijden had voorzien dat mij in Ars wachtte, zou ik op slag van angst gestorven zijn" cfr. Ibid. t. 227, p. 991 cfr. Ibid. t. 227, p. 991.

Op het voorbeeld van de apostelen aller tijden zag hij in het kruis het grote bovennatuurlijke middel om mee te werken aan de redding van de zielen, die hem waren toevertrouwd. Voor de zielen verdroeg hij zonder te klagen laster, onbegrip en tegenspraak, voor hen accepteerde hij het lichamelijke en geestelijke martelaarschap van een bijna ononderbroken aanwezigheid in de biechtstoel gedurende dertig jaar; voor hen vocht hij, als een atleet van Christus, tegen de helse machten; voor hen tenslotte bracht hij door vrijwillige versterving zijn lichaam tot slavernij.

En bekend is het antwoord dat hij aan een medebroeder gaf, toen deze klaagde over het geringe succes van zijn werk: "U hebt gebeden, u hebt geweend, u hebt gezucht en gesteund. Maar hebt u gevast, hebt u gewaakt, hebt u op de harde grond geslapen, hebt u zich versterving opgelegd? Zolang u daartoe niet gekomen zijt, moet u niet denken dat u iets gedaan hebt" cfr. Ibid. t. 227, p. 991 cfr. Ibid. t. 227, p. 991.

Wij wenden Ons tot alle priesters die met zielzorg zijn belast en Wij bezweren hen, naar deze harde woorden te willen luisteren! Moge eenieder, volgens de bovennatuurlijke prudentie, die altijd onze handelingen moet regelen, zijn eigen gedrag ten opzichte van het aan zijn herderlijke zorg toevertrouwde volk onderzoeken.

Zonder ooit te twijfelen aan Gods barmhartigheid, die onze zwakheid te hulp komt, beschouwe hij in het licht van het voorbeeld van de heilige Jean-Marie Vianney zijn verantwoordelijkheid. "Een grote ramp voor ons, pastoors, zo klaagde de heilige, is dat onze ziel afstompt"; met deze woorden bedoelde hij het gevaarlijke gewend-raken van de herder aan de staat van zonde, waarin zovelen van zijn schapen leven. Om de voetstappen van de Pastoor van Ars, die "ervan overtuigd was dat men, als men de mensen goed wil doen, hen moet beminnen" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 1002, nog beter te drukken, dient eenieder zich te onderzoeken aangaande zijn naastenliefde ten opzichte van degenen, die God aan zijn zorgen heeft toevertrouwd en voor wie Christus gestorven is!

Zeker, de vrijheid van de mensen of bepaalde, van hun wil onafhankelijke, gebeurtenissen kunnen de inspanningen van de grootste heiligen ijdel maken. Even goed heeft de priester de plicht gedachtig te zijn, dat naar de ondoorgrondelijke beschikkingen van de goddelijke Voorzienigheid het lot van vele zielen verband houdt met zijn herderlijke ijver en met het voorbeeld van zijn leven. Is deze gedachte niet in staat om bij de lauwen een heilzame onrust op te roepen en de vurigsten tot groter ijver te prikkelen?

"Altijd klaar om te beantwoorden aan de nood der zielen" cfr. Ibid. t. 227, p. 580 cfr. Ibid. t. 227, p. 580, muntte de heilige Jean-Marie Vianney erin uit, hun als ware herder het gewichtige voedsel van de godsdienstige waarheid in overvloed te verschaffen. Zijn leven lang was hij predikant en catechist.

Men kent de noeste en volhardende arbeid, welke hij zich oplegde om deze ambtelijke plicht "primum et maximum officium" volgens het Concilie van Trente [d:21], naar behoren te vervullen. Zijn studie, op latere leeftijd begonnen, verliep moeizaam en zijn preken kostten hem in het begin heel wat nachtrust. Maar welk een voorbeeld voor de bedienaren van het Woord Gods! Misschien hebben sommigen de bekoring zich te beroepen op zijn gebrekkige ontwikkeling, teneinde hun tekort aan studie-ijver te verontschuldigen. Beter konden zij zijn moed navolgen, waarmee hij zich een zo grote taak waardig maakte, in de mate van de gaven die hem waren geschonken; deze waren overigens niet zo bescheiden als men doorgaans meent, want "hij had doorzicht en een juist oordeel" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 3897, p. 444.

Hoe dan ook, iedere priester heeft de plicht, algemene ontwikkeling en theologische vorming te verwerven en bij te houden in overeenstemming met zijn geschiktheid en zijn functies. En geve God dat de zielzorgers altijd even veel moeite doen als de Pastoor van Ars deed om zijn verstand en zijn geheugen te ontwikkelen en vooral om te putten aan de bronnen van het diepzinnigste der boeken, het Kruis van Christus! Zijn Bisschop zei van hem tot sommigen van zijn lasteraars: "Ik weet niet of hij geleerd is, maar hij ontvangt het licht van boven" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 3897, p. 272.

Zeer terecht aarzelde Onze Voorganger Pius XII, roemrijker gedachtenis, niet om de predikers van de Eeuwige Stad de nederige plattelandspastoor tot voorbeeld te stellen: "De heilige Pastoor van Ars beschikte zeker niet over het aangeboren talent van een Segneri of een Bossuet; maar de felle, klare, diepe overtuiging, welke hem bezielde, trilde in zijn woorden, schitterde uit zijn ogen, gaf zijn verbeelding en zijn gevoel gedachten, beelden, vergelijkingen in, zo juist, zo treffend, zo kostelijk, dat zij een heilige Franciscus van Sales in verrukking zouden hebben gebracht. Dergelijke predikanten veroveren inderdaad hun gehoor. Degene die vervuld is van Christus, zal het niet moeilijk vinden de anderen voor Christus te winnen". vgl: A.A.S. XXXVIII, 1946, p. 186 [[[5101]]]

Deze woorden zijn een treffende beschrijving van de Pastoor van Ars als catechist en predikant. En toen op het einde van zijn leven zijn zwak geworden stem er niet meer in slaagde zich voor alle aanwezigen verstaanbaar te maken, toen bekeerde hij de aan de voet van zijn preekstoel samengestroomde gelovigen met zijn vurige blik, zijn tranen, zijn zuchten die een uiting waren van zijn liefde tot God, zijn smartelijke uitroepen die hem bij de gedachte aan de zonde uit de mond kwamen. Hoe zou men niet gegrepen worden door het getuigenis van een zo onvoorwaardelijk aan de liefde tot Christus gewijd leven?

Tot zijn dood bleef de heilige Jean-Marie Vianney op deze wijze trouw zijn volk en de pelgrims, die zijn kerk vulden, onderwijzen, "opportune, importune" (2 Tim. 4, 2) [b:2 Tim. 4, 2] het kwaad in al zijn vormen aan de kaak stellen, en vooral de zielen verheffen tot God, want "liever wilde hij de aantrekkelijke zijde van de deugd laten zien dan de afzichtelijkheid van de ondeugd" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 185. Deze nederige priester had inderdaad de waardigheid en de grootheid van de bediening van het Woord Gods begrepen: "Onze Heer, zei hij, die de waarheid zelve is, hecht niet minder waarde aan Zijn Woord dan aan Zijn Lichaam".

Men kan dus de vreugde van Onze Voorgangers begrij­pen, toen zij deze zielzorger als voorbeeld aan de pries­ters voorhielden, want het is buitengewoon belangrijk dat de geestelijkheid overal en te allen tijde trouw blijft aan haar plicht van onderwijzen. "Het is nodig", zei in dit verband de heilige Pius X, "dit wezenlijk punt met nadruk op de voorgrond te plaatsen: een priester, wel­ke dan ook, heeft geen voornamer taak en is door geen strikter plicht gebonden" Acta Pii X, 2, p. 75 [[5102|9]].

Deze door al Onze Voorgangers hernieuwde vermaning, waarop ook het Kerkelijk Wetboek wijst Codex Iuris Canonici (1917) [[2620|(1330-1332)]], richten Wij op Onze beurt tot u, Eerbiedwaardige Broeders, nu wij het Eeuwfeest vieren van de Sterfdag van de heilige catechist en predikant van Ars.

Wij moedigen het onderzoek, dat op prudente wijze onder uw leiding in verschillende landen plaats vindt ter verbetering van het godsdienstonderwijs voor jongeren en volwassenen, in zijn verschillende vormen en rekening houden met de verschillende milieus, bijzonder aan. Maar hoe nuttig deze werkzaamheden ook zijn, op dit Eeuwfeest van de Pastoor van Ars wijst God ons op de onweerlegbare apostolische kracht, die evenzeer door zijn leven als door zijn woorden getuigenis aflegt voor de gekruisigde Christus. "non in persuasilibus humanae sapientiae verbis, sed in ostentione spiritus et virtutis" (1 Kor. 2, 4) [b:1 Kor. 2, 4].

Ons rest nog tenslotte te spreken over die vorm van herderlijke bediening, die in het leven van de heilige Jean-Marie Vianney een langdurig martelaarschap was en voor altijd met zijn roem verbonden zal blijven: het sacrament van boetvaardigheid, dat daardoor een ongemene glans verkreeg en de meest overvloedige en heilzame vruchten voortbracht.

"Hij bracht gemiddeld vijftien uur per dag in de biechtstoel door. Dit dagelijks terugkerende karwei begon om een of twee uur in de morgen en eindigde eerst 's avonds" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 18). En toen hij, vijf dagen voor zijn dood, van uitputting neerviel, verdrongen de laatste penitenten zich aan zijn sterfbed. Men schat dat tegen het einde van zijn leven het jaarlijks aantal penitenten het cijfer van tachtigduizend had bereikt cfr. Ibid. cfr. Ibid..

Men kan zich nauwelijks de kwellingen, de lasten, het fysieke lijden van deze eindeloze uren in de biechtstoel voorstellen, voor een man die reeds was uitgeput door vasten, zelfkastijding, ziekte, gebrek aan rust en slaap.

Maar vooral geestelijk werd hij er als het ware onder verpletterd. Hoort naar deze klacht: "Men beledigt zo vaak de goede God, dat men geneigd zou zijn Hem om het einde van de wereld te vragen! ... Men moet naar Ars komen als men wil weten wat zonde is. Ik kan er niets aan doen; ik kan slechts wenen en bidden".

De heilige vergat er aan toe te voegen, dat hij ook een deel van de boete op zich nam: "Ik geef hun een kleine penitentie, vertrouwde hij toe aan wie hem om raad vroeg, en de rest doe ik in hun plaats" cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 1018.

Inderdaad leefde de heilige Jean-Marie Vienney slechts voor zijn "arme zondaars", zoals hij zei, in de hoop dat zij zich zouden bekeren en hun zonden bewenen. Hun bekering was "het doel waarnaar al zijn gedachten uitgingen en het werk waarvoor hij al zijn tijd en al zijn krachten gaf" cfr. Ibid. t. 227, p. 18 cfr. Ibid. t. 227, p. 18.

Uit zijn ervaring in de biechtstoel kende hij namelijk de boosheid van de zonde en haar afgrijselijke verwoestingen in de wereld van de zielen. In verschrikkelijke termen heeft hij hierover gesproken: "Als wij geloof hadden en een ziel in staat van doodzonde zagen, zouden wij sterven van angst!" cfr. Ibid. t. 227, p. 290 cfr. Ibid. t. 227, p. 290.

Maar zijn vlijmende smart en zijn heftige woorden komen minder voort uit zijn angst voor de eeuwige straffen, die de hardnekkige zondaar bedreigen, dan wel uit zijn bewogenheid bij de gedachte aan de miskende en beledigde liefde Gods. Tegenover de verstoktheid van de zondaar en zijn ondankbaarheid jegens een zo goede God kwamen hem de tranen.in de ogen: "O vriend, zei hij, ik ween omdat gij niet weent!" cfr. Ibid. t. 227, p. 999 cfr. Ibid. t. 227, p. 999.

Met wat een fijngevoeligheid wist hij daarentegen in berouwvolle harten de hoop te doen herleven! Geen moeite spaarde hij om voor hen de bedienaar te worden van Gods barmhartigheid, zo krachtig, zei hij, "als een buiten de oevers getreden stroom, die alle harten in zijn vaart meesleept" cfr. Ibid. t. 227, p. 978 cfr. Ibid. t. 227, p. 978, en bezorgder dan de liefde van een moeder, want "God vergeeft eerder dan een moeder haar kind uit het vuur zou halen" cfr. Ibid. t. 3900, p. 1554 cfr. Ibid. t. 3900, p. 1554.

Op het voorbeeld van de heilige Pastoor van Ars moeten de zielzorgers zich van harte, met kennis van zaken en toewijding, aan dit zware dienstwerk geven, want hier zegeviert tenslotte de goddelijke barmhartigheid over de boosheid der mensen en wordt de zondaar met zijn God verzoend.

Ook moeten zij zich herinneren, dat Onze Voorganger Pius XII, roemrijker gedachtenis, "gravissimis verbis" de dwaalleer veroordeeld heeft, volgens welke men van het menigvuldige biechten van dagelijkse zonden niet veel werk zou behoeven te maken: "om met toenemende ijver te vorderen op de weg der deugd, staan Wij erop dringend het vrome gebruik van de menigvuldige biecht aan te bevelen, ingevoerd in de Kerk onder ingeving van de Heilige Geest". Mystici Corporis Christi [[433|89]]

Tenslotte willen Wij vertrouwen, dat de dienaren van de Heer zelf op de eerste plaats trouw zullen zijn, volgens de voorschriften van het Kerkelijk Recht Codex Iuris Canonici (1917) [[2620|(235)]], aan het regelmatig en vroom ontvangen van het sacrament der boetvaardigheid, zo noodzakelijk voor hun heiliging, en dat zij de dringende vermaningen, welke deze zelfde Voorganger in dit opzicht herhaalde­lijk en "dolenti animo" tot hen richtte, ter harte zullen nemen vgl: Mystici Corporis Christi [[[433|89]]] vgl: Mediator Dei et hominum [[[419|174-175]]] vgl: AAS. XLII, 1950, p. 674 [[[678]]]

Aan het einde van deze Encycliek, Eerbiedwaardige Broeders, zouden Wij u willen zeggen, dat Wij vurig hopen, dat dit Eeuwfeest van de Sterfdag van de heilige Pastoor van Ars in ieder priester het verlangen zal wekken, edelmoediger zijn dienstwerk te verrichten, en vooral "die eerste priesterplicht, te werken aan zijn eigen heiliging" A.A.S. XLII, 1950, p. 677 [[678]].

Wanneer Wij vanaf deze Opperherderlijke Zetel, waarop de Voorzienigheid Ons heeft willen plaatsen, de ontzaglijke verwachting der zielen beschouwen, de ernstige problemen rond de evangelisatie in zoveel landen en de godsdienstige noden van de christelijke volken, dan rijst altijd en overal het beeld van de priester voor Onze geest.

Wat zou zonder hem, zonder zijn werk, terecht komen van de initiatieven, zelfs van die welke het best aan de behoeften van dit uur zijn aangepast? Wat zouden zelfs de meest edelmoedige lekenapostelen kunnen uitrichten?

Aan deze zo geliefde priesters, op wie alle hoop op vooruitgang in de Kerk is gevestigd, durven Wij vragen, in naam van Jezus Christus, volkomen trouw te zijn aan de geestelijke eisen van hun priesterroeping.

Deze wijze woorden van de heilige Pius X zetten Onze oproep kracht bij: "Om Jezus Christus in de wereld te doen heersen is niets zo noodzakelijk als een heilige clerus, die door voorbeeld, woord en wetenschap de gids der gelovigen is" cfr. La ristorazione; Acta.. cfr. La ristorazione; Acta Pii X, I, p. 257.

De heilige Jean-Marie Vianney zei in dezelfde zin tot zijn bisschop: "Als gij uw bisdom wilt bekeren, moet gij van al uw pastoors heiligen maken".

O, Eerbiedwaardige Broeders, die de verantwoordelijkheid draagt voor de heiliging van uw priesters, drukken Wij op het hart hen in de soms zware moeilijkheden van hun persoonlijk leven of van hun ministerie te helpen.

Wat kan een Bisschop niet doen, die van zijn priesters houdt en hun vertrouwen gewonnen heeft, die hen kent, hen van nabij volgt en hen met een krachtig en steeds vaderlijk gezag leidt!

Als Herders van het gehele bisdom, moet gij op de eerste plaats en met een zeer bijzondere zorg herders zijn voor die mannen, die zo nauw met u samenwerken en met wie heilige banden u binden.

Ook aan alle gelovigen vragen Wij, bij gelegenheid van dit Eeuwfeest, te willen bidden voor de priesters en hun aandeel tot hun heiliging bij te dragen.

Tegenwoordig verwachten de ijverige christenen veel van de priester. Zij willen in hem, in een wereld waar de macht van het geld, de verleiding der zinnen, het overwicht van de techniek triomferen, een getuige van de onzichtbare God zien, een man van geloof, die zichzelf vergeet en vol liefde is.

Mogen deze Christenen wel weten, dat zij veel vermogen voor de trouw van hun priesters aan dit ideaal, door een religieuze eerbied voor hun priesterlijk merkteken, een beter begrip voor hun herderlijke taak en de moeilijkheden daarvan, een actiever medewerking met hun apostolaat.

Tenslotte richten Wij naar de christelijke jeugd een blik vol liefde en hoop. "De oogst is groot, maar werklieden zijn er weinig" (Mt. 9, 37) [[b:Mt. 9, 37]].

In tal van streken wachten de apostelen, uitgeput door het werk, met groot verlangen op hen die hen zullen aflossen. Hele volken lijden geestelijke honger, die erger is dan lichamelijke; wie zal hun het levend voedsel van waarheid en leven brengen?

Wij hebben het vaste vertrouwen, dat de jeugd van deze eeuw niet minder edelmoedig zal zijn in het beantwoorden aan de oproep van de Meester dan die van vroeger tijden.

Zeker, de levensvoorwaarden van de priester zijn dikwijls moeilijk. Het wekt geen verwondering, dat hij de eerste is die het slachtoffer wordt van de vervolging door de vijanden der Kerk, want, zo zeide de Pastoor van Ars, wanneer men de godsdienst wil vernietigen, begint men met een aanval op de priester.

Maar ondanks deze zeer grote moeilijkheden twijfele niemand aan het diepe geluk, dat het deel is van de ijverige priester, door de Verlosser Jezus geroepen om mee te arbeiden aan het heiligste der werken, de verlossing der zielen en de groei van het Mystieke Lichaam. Christengezinnen, weegt uw verantwoordelijkheid en staat uw zonen met vreugde en dankbaarheid af voor de dienst van de Kerk.

Wij willen hier niet verder op deze oproep ingaan, die immers ook uw oproep is, Eerbiedwaardige Broeders. Maar gij zult het begrijpen, daarvan zijn Wij zeker, en gij zult de angst van Ons hart delen en de volle overtuigingskracht die Wij in deze enkele woorden zouden willen leggen. Aan de heilige Jean-Marie Vianney vertrouwen Wij deze ernstige zaak, waarvan de toekomst van zoveel duizenden zielen afhangt, toe.

Thans richten Wij Onze blik naar de Onbevlekte Maagd. Korte tijd voordat de Pastoor van Ars zijn lange, verdienstelijke loopbaan beëindigde, was Zij verschenen in een andere streek van Frankrijk aan een eenvoudig en zuiver meisje, om haar een boodschap van gebed en boetvaardigheid mee te delen, waarvan de enorme weerslag sinds een eeuw alom bekend is.

Het leven van de heilige priester, wiens gedachtenis wij vieren, was bij voorbaat een levende illustratie van de grote bovennatuurlijke waarheden, die aan de zieneres van Massabielle werden geleerd. Zelf had hij voor de Onbevlekte Ontvangenis van de Heilige Maagd een zeer grote devotie: in 1836 had hij zijn parochie aan Maria zonder zonden ontvangen toegewijd en vol geloof en vreugde vernam hij de dogmaverklaring van 1854 cfr. Arch. Secret. Vat. t... cfr. Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 90.

In Onze gedachten en in Onze dankbaarheid tegenover God verbinden Wij dan ook gaarne deze twee Eeuwfeesten van Lourdes en Ars, die elkaar providentieel opvolgen en een grote eer betekenen voor de Ons zo dierbare Natie, aan wie deze heilige plaatsen toebehoren.

Zoveel weldaden indachtig en vertrouwend op nieuwe genaden, maken Wij het gebed tot het Onze, dat de heilige Pastoor van Ars zo dikwijls tot Maria bad: "Gezegend zij de Heilige en Onbevlekte Ontvangenis van de Allerzaligste Maagd Maria, Moeder van God! Mogen alle naties Uw Onbevlekt Hart verheerlijken, moge de gehele aarde het aanroepen en zegenen!" Arch. Secret. Vat. t. 227, p... Arch. Secret. Vat. t. 227, p. 1021.

In het volle vertrouwen dat deze Honderdste Sterfdag van de heilige Jean-Marie Vianney in de gehele wereld, onder de priesters en tot de jongeren die tot het priesterschap geroepen zijn, een nieuwe ijver zal uitwerken, en tevens dat hij van de kant van de gelovigen een grotere en meer daadwerkelijke belangstelling voor de moeilijkheden van leven en dienstwerk van de priesters ten gevolge zal hebben, schenken Wij van ganser harte aan allen, en op de eerste plaats aan u, Eerbiedwaardige Broeders, als onderpand van de hemelse genaden en van Onze goedgunstige gezindheid, de Apostolische Zegen.