Allorche Fummo Chiamati

Toen wij, hoezeer ook onverdiend, geroepen werden om op den Apostolische troon van de zachtmoedige Pius X op te volgen, wiens heilig en weldadig leven verkort was door het verdriet over den broedermoordenden strijd, die kort te voren in Europa was uitgebroken, gevoelden ook wij bij onze bevende blik over de bloedige slagvelden de hartenpijn van een vader, die zijn huis door een woedenden orkaan verwoest en onbewoonbaar gemaakt ziet.

Met onuitsprekelijke droefenis dachten wij aan de jongemannen, onze kinderen, die bij duizenden door den dood werden weggemaaid; wij voelden in ons hart, dat door de liefde van Christus wijd open staat, heel de foltering van de moeders en van de vrouwen, die vóór de tijd weduwen waren geworden, en heel het ontroostbare leed van de kinderen, die al te vroeg beroofd waren van de leiding van hun vaders.

In ons hart, dat deelt in de angst van ontelbare gezinnen, en dat diep doordrongen is van dwingende plichten, ons opgelegd door de verheven zending van vrede en liefde, welke ons in zo droevige dagen was toevertrouwd, hebben wij terstond het vaste besluit genomen om heel ons werken en heel ons kunnen te wijden aan de verzoening der oorlogvoerende volken. Nog meer; wij deden daaromtrent de plechtige belofte aan de goddelijke Verlosser, die ten koste van Zijn bloed alle mensen tot broeders heeft willen maken.

Woorden van vrede en van liefde waren de eerste woorden, die wij als opperste herder van de zielen tot de natiën en de regeerders daarvan richtten. Maar onze raad, gegeven met de liefde en het aandringen van een vader, werd niet aanhoord! Onze droefheid nam daardoor toe, maar ons besluit raakte niet aan het wankelen. Wij gingen voort ons vol vertrouwen te wenden tot den Almachtige, die geesten en harten zoowel van onderdanen als van koningen in Zijn hand houdt, en smeekten Hem om toch den vreselijke gesel te laten ophouden.

Bij ons vurig en nederig gebed wilden wij alle gelovigen met ons verenigd zien, en om de uitwerking er van zekerder te maken, zorgden wij er ook voor, dat het vergezeld ging van christelijke boetvaardigheid.

Heden echter, op de treurige verjaardag van de uitbarsting van de vreselijke strijd, stijgt de bede dat er toch spoedig een einde moge komen aan de oorlog met nog vuriger gloed uit ons hart en klinkt de kreet van ons vaderhart om vrede nog luider op. Moge die kreet het verschrikkelijk wapengekletter overstemmen en doordringen tot de volken die thans in oorlog zijn en tot hun leiders, en de ene zowel als de andere tot mildere en kalmere gevoelens bewegen.

In de heilige naam van God, in de naam van onze Vader en Heer in de hemel; bij het gezegende bloed van Jezus, dat de prijs der verlossing van het mensendom geweest is, bezweren wij u, die door de goddelijke Voorzienigheid aan het hoofd van de regering van de oorlogvoerende volken gesteld zijt, om voor goed een einde te maken aan deze bloedige slachting, die nu sedert een jaar Europa onteert.

Het is broederbloed, dat te land en ter zee wordt vergoten! De schoonste streken van Europa, van die tuin van de wereld, zijn bezaaid met lijken en puinhopen; waar kort te voren het nijvere werk van de fabrieken en de vruchtbare arbeid op de velden in volle gang was, daar dondert nu de ontzettende stem van het kanon en spaart het in zijn vernielende razernij dorpen noch steden, maar zaait het overal dood en verderf.

Gij draagt tegenover God en de mensen de huiveringwekkende verantwoordelijkheid voor vrede en oorlog. Luistert dus naar onze bede, naar de vaderlijke stem van den plaatsbekleder van de eeuwige en opperste Rechter, aan wie gij eens rekenschap zult moeten geven zowel van uw publieke ondernemingen als van uw daden als particulier persoon.

De overvloedige rijkdommen, waarmede God de Schepper die u onderhorige landen heeft voorzien, stellen u in staat de worsteling voort te zetten; maar tot welke prijs? Laten zij antwoorden, de duizenden jonge levens, die dagelijks op slagvelden vernietigd worden; laten zij antwoorden, de puinhopen van zoveel steden en dorpen, en van zoveel kunst monumenten, die te danken waren aan de godsvrucht en genie van het voorgeslacht. En die bittere tranen, die vergoten worden in het geheim van de huislijke of aan de voet van de altaren, herhalen ook zij niet, dat de prijs voor de langdurige worsteling groot, ja àl te groot is?

Men zegge niet, dat het onmenselijke conflict niet zonder wapengeweld kan worden opgelost. Late men van weerskanten afzien van het besluit elkander te vernietigen. Late men bedenken, dat volken niet sterven. Vernederd en onderdrukt dragen zij morrend het hun opgelegde juk, bereiden zij zich voor op hun bevrijding en leveren zij van geslacht op geslacht een treurige erfenis over van haat en wraak.

Waarom niet, reeds van dit ogenblik af, met eerlijk gemoed de rechten en de regelmatige aspiraties van de volken afgewogen? Waarom niet in een geest van welwillendheid rechtstreeks of door tussenpersonen een uitwisseling van inzichten begonnen, met het doel om in de mate, waarin het mogelijk is, met die rechten en aspiraties rekening te houden, en zoo samen te werken om een einde te maken aan deze gruwelijke worsteling, zoals het in andere, soortgelijke omstandigheden gebeurd is?

Gezegend hij, die de eerste zal zijn om door het aanbod van redelijke vredesvoorwaarden de olijftak op te steken en aan de vijand de hand te reiken! Het evenwicht van de wereld, de voorspoedige, veilige rust van de volken berusten op wederzijdse goede wil en op de eerbied voor de rechten en de waardigheid van anderen, veel meer dan op een groot getal gewapenden en op een geweldige wal van versterkingen.

Dit is de kreet van vrede, die op dezen droevige dag veel luider losbreekt uit ons hart. Wij nodigen alle vrienden van de vrede ter wereld uit, ons de hand te reiken, om tot een spoedig einde te komen van de oorlog, die nu reeds sedert een jaar Europa heeft veranderd in een onmetelijk slagveld. Moge Jezus in Zijn barmhartigheid door de tussenkomst van Zijn smartvolle Moeder geven, dat na deze zo hevige storm eindelijk kalm en stralend de dageraad van de vrede aanbreke, het beeld van Zijn goddelijk aangezicht! Mogen zij spoedig weerklinken, de zangen van dankbaarheid voor de Allerhoogste, de gever van alle goed, om de terugkeer van de verzoening onder de oorlogvoerende landen. Mogen de volken, door de liefde als broeders verenigd, spoedig de vreedzame wedstrijd hervatten van wetenschap, kunst en nijverheid, en, na herstel van de heerschappij van het recht, besluiten voortaan de beslechting van hun geschillen niet meer te vertrouwen aan de scherpte van het zwaard, maar aan de redelijke gronden van billijkheid en rechtvaardigheid bestudeerd met de vereiste kalmte en bezadigheid. Dat zal hun schoonste en roemvolste verovering zijn!

In het zoete vertrouwen, dat de vredesboom de wereld spoedig met die begerenswaardige vruchten zal verblijden, verlenen wij de apostolische zegen aan allen, die ons toevertrouwde geestelijke kudde uitmaken; en ook voor hen die nog niet tot Roomse Kerk behoren smeken wij de Heer hen met ons te verenigen door banden van volmaakte liefde.

Rome, uit het Vaticaaan, de 28e juli 1915

Paus Benedictus XV