De Zoon van God

{volgt nog}

De heilige, katholieke, apostolische, roomse Kerk gelooft en belijdt: één is de ware en levende God, de Schepper en Heer des hemels en der aarde, almachtig, eeuwig, onmeetbaar, onbegrijpelijk, oneindig in verstand, wil en alle volmaaktheid. Daar Hij een enig, voor zich bestaand, volkomen enkelvoudig en onveranderlijk geestelijk wezen is, moet men Hem als werkelijk en wezenlijk van de wereld onderscheiden verkondigen, als in zich en uit zich volkomen gelukkig en onuitsprekelijk ver verheven boven al wat buiten Hem is en gedacht kan worden.

Deze alleen ware God schiep uit zijn goedheid en met almachtige kracht - niet om zijn gelukzaligheid te vermeerderen noch om zich volkomenheid te verwerven, maar om zijn volkomenheid te openbaren door de goederen die Hij de schepselen meedeelt - in een volstrekt vrij wilsbesluit, aan het begin van de tijd uit niets op dezelfde wijze beide ordeningen der schepping, de geestelijke en de lichamelijke, d.w.z. de engelenwereld en de aardse wereld, en vervolgens de mensenwereld, die in zekere zin beide omvat, daar ze uit geest en lichaam bestaat.

Alles wat God schiep, beschermt en leidt Hij door zijn voorzienigheid, "wier kracht zich uitstrekt van het ene eind tot het andere en die alles ten beste beschikt" (Wijsh. 8, 1) [b:Wijsh. 8, 1]. "Alles ligt naakt en bloot voor zijn ogen" (Hebr. 4, 13) [b:Hebr. 4, 13], ook dat wat door het vrije handelen der schepselen zal geschieden.

Het feit van de bovennatuurlijke openbaring
De heilige moeder, de Kerk, houdt vast en leert: God, de grond en het doel van alle dingen, kan met het natuurlijke licht van het menselijk verstand uit de geschapen dingen met zekerheid gekend warden. "Want zijn onzichtbaar Wezen is van de schepping der wereld af bij enig nadenken uit het geschapene duidelijk te kennen" (Rom. 1, 20) [b:Rom. 1, 20]. Toch heeft het Hem in zijn wijsheid en goedheid behaagd langs een andere en wel bovennatuurlijke weg zichzelf en zijn eeuwige wilsbesluiten aan het mensdom te openbaren. Zo zegt de apostel: "Nadat God eertijds vele malen en op vele wijzen tot de vaderen gesproken heeft door de profeten heeft Hij aan het einde dezer dagen tot ons gesproken door zijn Zoon" (Hebr. 1, 1) [b:Hebr. 1, 1].

Haar noodzakelijkheid
De uitwerking van deze goddelijke openbaring is ook, dat datgene, wat in de goddelijke dingen voor het menselijk verstand op zichzelf ontoegankelijk is, ook in de tegenwoordige toestand van het menselijk geslacht door allen gemakkelijk met vaste zekerheid en zonder enige vermenging met dwaling kan worden ingezien. vgl: ia q. 1 a. 1 [[[t:ia q. 1 a. 1]]]

Nochtans is de openbaring niet om deze reden absoluut noodzakelijk, maar omdat God in zijn onmetelijke goedertierenheid de mens tot een bovennatuurlijk doel heeft verordineerd, namelijk tot het deelhebben aan de goddelijke goederen, die het inzicht van de menselijke geest geheel en al te boven gaan: "Wat het oog niet heeft gezien noch het oor heeft gehoord noch in het hart van een mens is opgekomen, is wat God heeft bereid voor hen die Hem liefhebben" (1 Kor. 2, 9) [b:1 Kor. 2, 9].

Haar bronnen
Deze bovennatuurlijke openbaring is naar het geloof van de gehele Kerk - de heilige kerkvergadering in Trente heeft dit geloof uitgesproken - vervat in 'geschreven boeken en ongeschreven overleveringen, die de apostelen uit Christus' mond ontvangen hebben of die door de apostelen op ingeving van de Heilige Geest als het ware van hand tot hand zijn doorgegeven en zo tot ons zijn gekomen'. Men moet de volledige boeken van het Oude en Nieuwe Verbond met al hun delen, zoals ze in de leerbeslissing van dezelfde kerkvergadering worden genoemd en in de oude Latijnse Vulgata-uitgave zijn vervat, als heilig en canoniek aannemen. Niet daarom beschouwt de Kerk deze boeken als heilig en canoniek, omdat zij mogelijkerwijs alleen door menselijke inspanning samengesteld en daarna op hun eigen gezag zouden zijn erkend; ook niet daarom, omdat ze de openbaring feilloos bevatten; maar daarom, omdat ze, geschreven op ingeving van de Heilige Geest, God tot oorsprong hebben en als zodanig aan de Kerk zijn overgegeven.

Haar uitlegster: de Kerk
De zegenrijke leerbeslissing van de kerkvergadering van Trente over de schriftuitleg, die lichtvaardige geesten in toom moest houden, is door sommigen op verkeerde wijze uitgelegd. Wij vernieuwen deze beslissing en leggen haar zodanig uit, dat in zaken van geloof en zeden, die behoren tot de opbouw van de christelijke leer, die betekenis van de Schrift als de ware moet worden aangenomen, waaraan de Heilige Moeder de Kerk vasthield en vasthoudt. Aan haar is het oordeel over de ware betekenis en uitlegging van de heilige schriften. Niemand mag dus in tegenstelling hiermee of met de eenstemmige leer der vaderen de Heilige Schrift uitleggen.

Aangezien de mens volledig afhankelijk is van God als zijn Schepper en Heer, en de geschapen rede geheel onderworpen is aan de ongeschapen waarheid, zijn wij verplicht in het geloof aan de zich openbarende God de volle gehoorzaamheid van het verstand en van de wil te betonen. Dit geloof, dat het begin is van het menselijk heil, belijdt de katholieke Kerk als een bovennatuurlijke deugd, waardoor wij onder de invloed en de steun van de genade Gods geloven, dat het door Hem geopenbaarde waar is, niet omdat wij de innerlijke waarheid der dingen met het natuurlijke licht van de rede doorschouwen zouden, maar op het gezag van de openbarende God zelf, die noch misleiden kan, noch misleid kan worden. Want het geloof is, zoals de apostel zegt, "een vaste grond voor wat men hoopt, een overtuiging over dingen, die men niet ziet" (Hebr. 11, 1) [b:Hebr. 11, 1].

Opdat niettemin de dienende gehoorzaamheid van ons geloof in overeenstemming zou zijn met de rede, behaagde het God aan de innerlijke bijstand van de Heilige Geest uitwendige tekenen van zijn openbaring te verbinden: namelijk goddelijke werken, in de eerste plaats wonderen en profetiën. Daar zij Gods almacht en onbegrensde weten in rijke mate bewijzen, zijn zij volkomen zekere en binnen het beavttingsvermogen van allen gelegen passende tekenen van de goddelijke openbaring. Daarom verrichtte Mozes, verrichtten de profeten en zeer in het bijzonder Christus de Heer, zelf vele wonderen in het openbaar en profeteerden zij aangaande de toekomst. Van de Apostelen lezen wij: " Zij trokken uit om overal te prediken, en de Heer werkte met hen mee ne bevestigde het woord door de wonderen die het vergezelde." (Mc. 16, 20) [b:Mc. 16, 20]. En wederom heet het: "Wij bezitten het woord der profeten, dat daardoor nog meer bekrachtigd werd; gij doet dus wel met er acht op te geven, als op een lamp die schijnt op een donkere plaats..." (2 Pt. 1, 19) [b:2 Pt. 1, 19]

Hoewel echter de instemming van het geloof geenszins een blinde beweging van het hart is, toch kan niemand "de prediking van de heilsboodschap beamen', zoals dat voor het verkrijgen van het heil noodzakelijk is, 'zonder verlichting en inspiratie van de Heilige Geest, die alleen de zoetheid van de instemming met en de aanname van het geloof verleent". Canones (2e Synode van Orange) [[3319|(7)||DH 377]] Daarom is het geloof ook daar, waar het niet in liefde tot uitdrukking komt (Gal. 5, 6) [[b:Gal. 5, 6]], toch in zichzelf een geschenk Gods en de geloofsdaad is een tot het heil geordend werk, waardoor de mens God zelf vrije gehoorzaamheid betoont, doordat hij met Zijn genade, die hij ook zou kunnen weerstaan, instemt en meewerkt. vgl: DH 1525 [[[668|5]]]

Met goddelijk en katholiek geloof moet dus al datgene geloofd worden, wat in het geschreven of overgeleverde Woord Gods vervat is en door de Kerk in plechtige beslissing of door gewone en algemene leerverkondiging als door God geopenbaard als te geloven wordt voorgelegd.

Daar "het zonder geloof onmogelijk is God welgevallig te zijn" (Hebr. 11, 6) [b:Hebr. 11, 6] en tot de gemeenschap van zijn Zoon te komen, zo heeft nooit iemand zonder dit geloof rechtvaardiging gevonden en niemand kan het eeuwige leven deelachtig worden, wanneer " daarin niet volhardt tot het einde" (Mt. 10, 22; Mt. 24, 13) [b:Mt. 10, 22; Mt. 24, 13]. Opdat wij nu de plicht het ware geloof te omhelzen en daarin tot het einde toe te volharden, kunnen vervullen, stichtte God door zijn eniggeboren Zoon de Kerk en rustte haar met zulke duidelijke merktekenen van haar afkomst van Hem uit, dat zij voor allen als hoedster en lerares van het geopenbaarde Woord kenbaar is.

Want alleen de katholieke Kerk draagt de vele wonderbare kentekenen, die God gegeven heeft, opdat de geloofwaardigheid van de christelijke leer zich helder manifesteert. Ja reeds door zichzelf is de Kerk een grote en blijvende bron van geloofwaardigheid en een onweerlegbaar getuigenis van haar goddelijke zending, krachtens haar wonderlijke voortplanting, haar zeer grote heiligheid en onuitputtelijke vruchtbaarheid in al het goede, in haar katholieke eenheid en onoverwinnelijke bestendigheid.

Daardoor komt het, dat zij als een teken, dat opgericht is onder de volkeren (Jes. 11, 12) [[b:Jes. 11, 12]], diegenen tot zich nodigt, die nog niet geloven, en haar kinderen de hecht gegrondveste zekerheid schenkt, dat het geloof, dat zij belijden, op de meest zekere grondslag rust. Bij dit getuigenis komt de werkzame hulp uit de kracht van boven. Want de goedgunstige Heer wekt de dwalenden door zijn genade en helpt hen, dat zij "tot de kennis der waarheid kunnen geraken" (1 Tim. 2, 4) [b:1 Tim. 2, 4]; en diegenen, "die Hij uit de duisternis geroepen heeft tot zijn wonderbaar licht" (1 Pt. 2, 9) [b:1 Pt. 2, 9], sterkt Hij met zijn genade, opdat zij in dit licht blijven, daar Hij hen niet verlaat, wanneer Hij niet verlaten wordt. vgl: DH 1537 [[[668|17]]]

Daarom zijn mensen, die zich eenmaal door dit hemelse geschenk van het geloof bij de katholieke waarheid hebben aangesloten, niet in dezelfde situatie als degenen, die door menselijke meningen geleid een valse godsdienst belijden. Want diegenen, die eenmaal het geloof onder het kerkelijk leerambt aangenomen hebben, kunnen nooit een rechtmatige reden hebben dit geloof te verwisselen of in twijfel te trekken. Daarom moeten wij "in dank jegens God de Vader, die ons in staat heeft gesteld deel te nemen aan de erfenis der heiligen in het licht" (Kol. 1, 12) [b:Kol. 1, 12], dit grote heil veronachtzamen, maar "zien op Jezus, aanvang en einde van het geloof" (Hebr. 12, 2) [b:Hebr. 12, 2] en "vasthouden aan de onwankelbare belijdenis van onze hoop". (Hebr. 10, 23) [b:Hebr. 10, 23].

Steeds heeft de katholieke Kerk eenstemmig vastgehouden - en dat doet zij nog steeds - dat er een tweevoudige kenorde is, niet alleen onderscheiden in hun kenmogelijkheid, maar ook in hun object. Onderscheiden in kenmogelijkheid omdat wij in de ene orde met de natuurlijke rede, in de andere met het goddelijke geloof kennen, onderscheiden in object, omdat ons buiten datgene, wat het natuurlijke verstand kan doorgronden, in God verborgen geheimenissen te geloven worden voorgelegd, die nooit binnen het bereik van ons kennen zouden komen, wanneer zij ons niet van God geopenbaard waren.

Zo betuigt de heilige Paulus weliswaar, dat God door de heidenen uit "datgene wat geschapen is gekend wordt" (Rom. 1, 20) [b:Rom. 1, 20]; waar hij evenwel van de genade en de waarheid spreekt, die ons door Jezus Christus geworden is (Joh. 1, 17) [[b:Joh. 1, 17]], zegt hij: "Wij verkondigen een wijsheid Gods, een geheimenisvolle, een verborgene, welke God voor de tijden heeft voorbestemd tot onze glorie, die geen der machten dezer wereld heeft gekend, maar òns heeft God ze geopenbaard door de Geest. Want de Geest doorgrondt alles, zelfs de verborgenheden Gods" (1 Kor. 2, 7.8.10) [b:1 Kor. 2, 7.8.10]. En de Eniggeborene zelf prijst de Vader, dat Hij dit voor wijzen en verstandigen verborgen heeft, doch aan kleinen geopenbaard. (Mt. 11, 25) [[b:Mt. 11, 25]]

Wanneer echter het door het geloof verlichte verstand ijverig, vroom en zuiver zoekt, verkrijgt het door Gods genade enigermate een inzicht in de geheimenissen en wel een zeer vruchtbaar, zowel uit de overeenkomst (analogie) met datgene, wat zij op natuurlijke wijze begrijpt, als uit de samenhang der geheimenissen onderling en met de laatste bestemming van de mens. Nooit echter zal het de waarheden van het geloof geheel kunnen doorschouwen, zoals dat het geval is met de waarheden, die het kennisobject zijn, waarop het verstand is aangelegd. Want de goddelijke geheimenissen gaan naar hun wezen het geschapen verstand zozeer te boven, dat ze ook na te zijn overgedragen door de openbaring en ook na hun aanneming in het geloof toch door de sluier van het geloof zelf bedekt en als het ware door duisternis omhuld blijven, zolang wij in dit sterfelijke leven als pelgrims ver van de Heer zijn. Want "wij wandelen in geloof, niet in aanschouwen". e.v. [b:2 Kor. 5, 6].

Hoewel het geloof boven het verstand staat, zo kan er toch nooit een werkelijke tegenstelling zijn tussen geloof en rede, omdat dezelfde God, die de geheimenissen openbaart en het geloof ingeeft, de mensenziel ook het licht van de rede heeft gegeven. God echter kan zichzelf niet verloochenen en de waarheid kan met de waarheid niet in tegenspraak zijn. De oppervlakkige schijn van zulk een tegenspraak komt meestal daaruit voort, dat de geloofswaarheden niet in de zin van de Kerk opgevat of uitgelegd worden of dat tijdgebonden meningen voor uitspraken van het verstand doorgaan. "Elke bewering, die de waarheid van het verlichte geloof weerspreekt, verklaren wij voor vals" DH 1441 [[2534|2]]

Daar verder de Kerk met het apostolische ambt van de leerverkondiging ook de opdracht kreeg het geloofsgoed te bewaren, zo heeft zij ook van God het recht en de plicht gekregen een ten onrechte zo genoemde "wetenschap" (1 Tim. 6, 20) [[b:1 Tim. 6, 20]] te verwerpen, "opdat niemand door menselijke wetenschap en ijdele drogredenen misleid worde". (Kol. 2, 8) [[b:Kol. 2, 8]]

Daarom mag niemand die in Christus gelooft zulke opvattingen, die als in strijd met de geloofsleer worden gezien - in het bijzonder wanneer zij door de Kerk verworpen zijn - als echte vruchten van de wetenschap verdedigen, maar hij moet ze voor dwalingen houden, die door de schijn van waarheid bedriegen.

Geloof en rede zijn dus nimmer met elkaar in strijd, doch ondersteunen elkaar juist wederkerig. vgl: DH 2776 [[[1023|(2)]]] vgl: DH 2811 [[[6475|(1)]]] Want de op de juiste wijze gebruikte rede bewijst de grondslagen van het geloof en werkt, door het geloof verlicht, de wetenschap van de goddelijke dingen uit, terwijl het geloof de rede van dwaling bevrijdt, haar daartegen beschermt en haar velerlei kennis meedeelt.

De Kerk staat dus geenszins vijandig tegenover de ontwikkeling van menselijke cultuur en wetenschap, maar zij ondersteunt en bevordert deze op velerlei wijze. Zij kent heel wel de voordelen, die daaruit voor het menselijk leven voortvloeien en respecteert ze. Ja, zij belijdt, dat zij, zoals ze uit God, de Heer van alle kennen, zijn uitgegaan, ook zo door zijn genade weer tot Hem terugvoeren (1 Sam. 2, 3) [[b:1 Sam. 2, 3]], wanneer ze op de juiste wijze worden beoefend.

De Kerk verbiedt ook niet, dat dergelijke wetenschappen op hun eigen terrein hun eigen beginselen en methoden gebruiken. Maar bij alle erkenning van deze gerechtvaardigde vrijheid waarschuwt zij vol zorg, dat ze niet in strijd niet de goddelijke leer dwaling in zich opnemen of hun eigen grenzen overschrijden, tredend op het terrein van het geloof en daar verwarring stichtend.

De geloofsleer, die God geopenbaard heeft, werd niet alleen voortbrengsel van wijsbegeerte aan de menselijke geest ter vervolmaking voorgelegd, maar als goddelijk goed overgedragen aan de Bruid van Christus, opdat ze dit getrouw zou bewaren en zonder dwaling uitleggen. Daarom moet ook altijd aan de betekenis van de geloofswaarheden worden vastgehouden, die eenmaal door de heilige moeder de Kerk zijn uitgesproken. Nooit mag men van deze betekenis onder de schijn en de naam van een hogere kennis afwijken. "Zo groeie dan en ontvouwe zich met kracht de kennis, wetenschap en wijsheid in een ieder en in de gemeenschap, in de enkele mens zowel als in de ganse kerk, overeenkomstig de stadia van de leeftijd en van de tijdperken, maar op de hun passende wijze, in dezelfde geloofsleer namelijk, in dezelfde zin en in dezelfde betekenis". 23, n. 3 (R. Demeulenaere: CpChL 64 (1985) 177-178 / PL 50, 668A [[1104]]

Nr. 1
Wie de ene ware God, de Schepper en Heer der zichtbare en onzichtbare dingen loochent, die zij uitgesloten.

Nr. 2
Wie zich niet schaamt te beweren, dat er buiten de stof niets is, die zij uitgesloten.

Nr. 3
Wie zegt, dat de substantie of het wezen Gods en aller dingen een en hetzelfde is, die zij uitgesloten.

Nr. 4
Wie zegt,

• dat zowel de lichamelijke als de geestelijke eindige dingen of althans de geestelijke uit de goddelijke substantie zijn voortgevloeid, of
• dat het goddelijk wezen door zijn openbaring of ontwikkeling tot de werkelijkheid aller dingen wordt, of ten slotte:
• dat God het algemene of onbepaalde zou zijn, dat door zelfbestemming aan de totaliteit van alle dingen, in groeperingen, soorten en afzonderlijke wezens onderscheiden, ten grondslag ligt,

die zij uitgesloten.

Nr. 5
Wie niet belijdt,

• dat de wereld en alle dingen die zij omvat, geestelijke zowel als lichamelijke, naar hun gehele substantie door God uit het niets zijn voortgebracht, of
• wie zegt, dat God niet uit vrije wil en zonder enige noodwendigheid geschapen heeft, maar zo noodwendig als Hij zichzelf noodwendig liefheeft, of
• wie loochent, dat de wereld tot verheerlijking Gods geschapen is,

die zij uitgesloten.

Nr. 1
Wie zegt, dat de ene en ware God, onze Schepper en Heer, met het natuurlijke licht van het menselijk verstand, door dat wat gemaakt is, niet met zekerheid gekend kan worden, die zij uitgesloten.

Nr. 2
Wie zegt, dat het onmogelijk of niet zinvol is, dat de mens omtrent God en de Hem verschuldigde verering door goddelijke openbaring onderricht wordt, die zij uitgesloten.

Nr. 3
Wie zegt, dat de mens niet door God tot een kennis en volkomenheid wordt verheven, die de natuurlijke te boven gaat, maar dat hij uit zichzelf in een ononderbroken vooruitgang tot het bezit van alle waarheid en goedheid kan en moet komen, die zij uitgesloten.

Nr. 4
Wie niet alle boeken van de Heilige Schrift met al hun delen, zoals de kerkvergadering van Trente die heeft vastgesteld, als heilige canonieke geschriften erkent, of wie loochent, dat ze door God ingegeven zijn, die zij uitgesloten.

Nr. 1
Wie zegt, dat het menselijke verstand zo onafhankelijk is, dat daaraan het geloof niet door God zou kunnen worden bevolen, die zij uitgesloten.

Nr. 2
Wie zegt, dat het goddelijke geloof zich niet onderscheidt van het natuurlijke weten aangaande God en van de natuurlijke zedeleer en dat het daarom voor het goddelijke geloof niet nodig is de geopenbaarde waarheid op het gezag van de zich openbarende God te geloven, die zij uitgesloten.

Nr. 3
Wie zegt, dat de goddelijke openbaring niet door uiterlijke tekenen geloofwaardig kan worden, maar dat zij dus door zuiver innerlijke ervaring van een ieder of door persoonlijke verlichting de mensen tot het geloof zou bewegen, die zij uitgesloten.

Nr. 4
Wie zegt, dat er geen wonderen kunnen gebeuren en dat daarom alle wonderberichten, ook die welke in de Heilige Schrift bewaard zijn, tot de legenden en mythen te rekenen zijn; of dat wonderen nooit met zekerheid als zodanig kunnen worden herkend, en dat daardoor nooit de goddelijke oorsprong van de christelijke godsdienst op rechtmatige wijze bewezen zou kunnen worden, die zij uitgesloten.

Nr. 5
Wie zegt, dat de instemming met het christelijk geloof niet vrij is, maar noodzakelijk zou plaatsvinden op grond van de bewijzen van het menselijk verstand, of dat alleen voor het levende geloof, dat in de liefde tot uitdrukking komt, de genade Gods nodig zou zijn, die zij uitgesloten.

Nr. 6
Wie zegt, dat gelovigen en dezulken, welke nog niet tot het enig ware geloof gekomen zijn, zich in dezelfde toestand bevinden, en dat dus katholieken een gerechtvaardigde reden zouden kunnen hebben het geloof, dat zij onder het kerkelijk leerambt reeds aangenomen hebben, onder tenietdoening van hun instemming in twijfel trekken, tot zij het wetenschappelijk bewijs van de geloofwaardigheid en de waarheid van hun geloof hebben voltooid, die zij uitgesloten.

Nr. 1
Wie zegt, dat in de goddelijke openbaring geen ware geheimenissen in de eigenlijke zin zijn, maar dat alle geloofsuitspraken door het op de juiste wijze gevormde verstand vanuit de natuurlijke beginselen kunnen begrepen en bewezen worden, die zij uitgesloten.

Nr. 2
Wie zegt, dat menselijke wetenschappen met zulk een vrijheid behandeld moeten worden, dat hun beweringen voor waar gehouden en door de Kerk niet verworpen kunnen worden, ook wanneer zij in strijd zijn met de geopenbaarde leer, die zij uitgesloten.

Nr. 3
Wie zegt, dat het mogelijk is, dat men de door de Kerk voorgelegde geloofsstellingen overeenkomstig de voortgang der wetenschap soms een andere betekenis moet toekennen, dan de Kerk verstaan heeft en verstaat, die zij uitgesloten.

En dus smeken we in de uitvoering van ons allerhoogste pastorale ambt om de liefde van Jezus Christus en we bevelen, door het gezag van Hem die ook onze God en redder is, alle trouwe Christenen, vooral de herders of die de plicht hebben om te leren, dat zij in hun ijver en arbeid bijdragen aan het afweren en elimineren van deze fouten uit de Kerk en bijdragen aan de verspreiding van het licht van het zuivere geloof.

Maar aangezien het niet genoeg is om de besmetting door ketterijen te voorkomen, tenzij ook die fouten zorgvuldig worden gemeden die in meer of mindere mate haar benaderen, waarschuwen we ieder hun plicht te doen door de grondwetten en besluiten na te leven waarin dergelijke verkeerde meningen, hoewel niet uitdrukkelijk vermeld in dit document, door deze Heilige Stoel zijn vastgesteld en verboden zijn.