Dit is de eigenlijke en gewone rechtbank van de universele Kerk. Zij bestaat uit tien personen, van wie er één de titel van deken voert. De tien rechters van de Rota formeren zich beurtelings in groepen van drie tot een rechtbank. Slechts zelden wordt een zeer ingewikkelde zaak voor heel het college gebracht. De rechters van de Rota heten ook wel auditeurs, omdat vroeger de Paus alleen recht sprak en zij slechts toeluisterden en advies gaven. Later werden de auditeurs gemachtigd zelf recht te spreken, maar altijd in groepen van drie. Aan de Rota is verbonden een promotor justitiae, d.i. een verdediger van het recht, die wij zouden kunnen vergelijken met de officier van justitie of ambtenaar van het openbaar ministerie; verder een defensor vinculi, d.i. verdediger van de huwelijksband, een substituut, twee griffiers en verschillende advocaten.

Door de Rota wordt in eerste instantie alleen recht gesproken in criminele zaken, d.i. strafzaken, waarin bisschoppen zijn betrokken, en in civiele zaken, waarin bisschoppen of kerkelijke zedelijke lichamen gemengd zijn. Voor de rest is de Rota een rechtbank in tweede of derde instantie, nl. voor zaken, die reeds voor een diocesane rechtbank of voor een metropolitaan gerechtshof behandeld zijn. De meeste processen, die voor de Rota gevoerd worden, zijn natuurlijk huwelijksprocessen.

Zorgt voor de codificering van de rechtspreking.

Toespraken Pausen

Paus Franciscus

• 29-01-2019 - Aan echtgenoten de gepaste spirituele en pastorale steun geven [7240]
• 29-01-2018 -
  • Toespraak: In het heiligdom van het geweten van de gelovigen [6806]
  • Bericht: Aanbeveling van de Paus: een permanent catechumenaat van het huwelijk [n:4141]
  • Bericht: Paus tot de Rota Romana: Geweten is de grondslag [n:4139]
• 25-02-2017 - Opleiding rond de huwelijksprocedure [5672]
• 21-02-2017 - De moed om te trouwen [5604]
• 07-12-2015 - Over de uitvoering en naleving van de nieuwe wetten inzake huwelijksprocedures [3940]
• 23-01-2015 - Bericht: Paus: Huwelijksrecht - de waarheid van de wederzijdse toestemming vaststellen [n:2993]
• 24-01-2014 - Naastenliefde is de ziel van de functie van Kerkelijk rechter [5310]

Paus Benedictus XVI

• 11-02-2013 - Rescriptum ex audientia Ss.mi - inzake nietigverklaringen van huwelijken [5164]
• 26-01-2013 - Het huwelijk als Blijde Boodschap voor de wereld [4847]
• 21-01-2012 - Christelijke volwassenheid en wetten [4466]
• 22-01-2011 - Over het nietigverklaren van huwelijken - de verhouding tussen het recht en de pastorale zorg [5575]
  • Bericht: Geen absoluut recht om te trouwen [n:1217]
• 29-01-2010 - Moeilijkheden in een huwelijk moeten pastoraal begeleid worden [3395]
  • Bericht: Paus Benedictus XVI roept kerkelijke rechtbanken op huwelijken te redden [n:807]
• 29-01-2009 - Tot de Romeinse Rota [5386]
• 26-01-2008 - Honderd jaar Romeinse Rota: [4467]
• 27-01-2007 - Tot de Romeinse Rota [5388]
• 28-01-2006 - Tot de Rechtbank van de Romeinse Rota bij gelegenheid van het begin van het rechtsjaar [1795]

H. Paus Johannes Paulus II

• 29-01-2005 - Morele dimensie van het werk van de Rota en de waarheid over het huwelijk [4468]
• 29-01-2004 - Paus onderstreept belang huwelijk in toespraak voor Romeinse Rota [n:1505]
• 30-01-2003 - Bij de opening van het werkjaar 2003 van de Romeinse Rota [4846]
• 21-01-2000 - Opnieuw bevestigen dat het gesloten en voltrokken huwelijk nooit kan worden ontbonden, zelfs niet door de macht van de Paus [3139]
• 21-01-1999 - Tot het Tribunaal van de Romeinse Rota [2005]
• 17-01-1998 - Tot de Romeinse Rota [5387]
• 27-01-1997 - Huwelijk en Recht [6259]
• 22-01-1996 - Tot de Romeinse Rota [5709]
• 18-01-1990 - Tot de Romeinse Rota [5389]
• 25-01-1988 - Over de rol van de verdediger van de band in het nietigverklaringsproces van het huwelijk in geval van psychische beperkingen [6375]
• 26-01-1984 - De vernieuwende kracht van de nieuwe Codex van het kerkelijk recht [5580]
• 26-02-1983 - Het ambt van de kerkelijke rechter [8235]
• 28-01-1982 - Tot de Romeinse Rota [6054]
• 04-02-1980 - Het zoeken van de waarheid als hoogste norm van rechtvaardigheid [5381]
• 17-02-1979 - Tot de leden van het Rechtbank van de Romeinse Rota [2492]

H. Paus Paulus VI

• 28-01-1978 - Tot de Romeinse Rota [6053]
• 04-02-1977 - Tot de Romeinse Rota [5398]
• 09-02-1976 - De instelling van het huwelijk verdedigen en versterken [5394]
• 31-01-1974 - Proceskosten en herziening van het kerkelijk huwelijksrecht [5393]
• 28-01-1971 - Tot de Romeinse Rota [5397]
• 29-01-1970 - Tot de Romeinse Rota [8237]
• 12-02-1968 - Tot de Romeinse Rota [8236]
• 23-01-1967 - Gerechtigheid om het gezin gezond en heilig te houden [6697]
• 25-01-1966 - Tot de Romeinse Rota (1966) [6067]
• 11-01-1965 - Tot de Romeinse Rota [5396]
• 12-12-1963 - La nobile consuetudine [1163]

H. Paus Johannes XXIII

• 13-12-1961 - Tot de Romeinse Rota [6053]
• 25-10-1960 - È Motivo [7172]

Paus Pius XII

• 13-11-1949 - Con vivo compiacimento [1218]
• 06-10-1946 - Ecco che già [1332]
• 02-10-1945 - Dacchè piacque [5331]
• 02-10-1944 - De verplichting de waarheid te zoeken bij de behandeling van huwelijkszaken [5385]
• 01-10-1943 - Tot de Romeinse Rota [5384]
• 01-10-1942 - Morele zekerheid staat graadverschillen toe [5383]
• 03-10-1941 - Morele zekerheid over ongeschiktheid tot huwelijk, nietigverklaring van een echt en verbreking geldig aangegaan huwelijk [6198]
• 01-10-1940 - Rechtbank van het christelijk gezin [6194]

Berichten

• 23-09-2012: Romeinse Rota heeft nieuwe decaan [n:1682]
• 10-02-2011: 'Motu proprio' herziet taken Congregatie voor de Liturgie [n:1235]