Euthanasie in Nederland nu ook bij kinderen! - Reactie

In diverse media is in de afgelopen dagen de indruk gewekt dat de Rooms-Katholieke Kerk het protocol van het Academisch Ziekenhuis Groningen en het Openbaar Ministerie met betrekking tot levensbeëindiging bij pasgeborenen, op één lijn zou plaatsen met 'nazi-praktijken'. Die indruk is onjuist. Op de allereerste plaats omdat de Rooms-Katholieke Kerk de situatie in het AZG niet wil vergelijken met nazi-praktijken en deze vergelijking ook onjuist vindt. Bovendien betwist de Kerk dat deze vermeende stellingname ontleend zou kunnen worden aan een artikel van mgr E. Sgreccia, vice-president van de Pauselijke Raad voor het Leven, van 3 september 2004 in de 'Osservatore Romano'. vgl: Euthanasie in Nederland nu ook bij kinderen! [[[429]]] De Rooms-Katholieke Kerk beseft heel goed dat pasgeborenen soms door zeer ernstige aandoeningen getroffen kunnen worden, met uiterst schrijnende situaties tot gevolg. Voor de kinderen, maar ook voor de ouders, betekent dat een lijdensweg. Zonder te willen twijfelen aan de oprechte motieven van bijvoorbeeld de artsen van het AZG alsmede de zorg-vuldigheid die zij willen betrachten, acht de Kerk actieve levensbeëindiging van pasgeborenen geen moreel aanvaardbare manier om aan dat lijden een einde te maken. Bovendien wijst de Kerk op goede en wereldwijd toegepaste alternatieven als het nalaten van een medische behandeling, pijnbestrijding en/ of terminale sedatie.

In het artikel van twee maanden geleden toetst mgr. Sgreccia de 'Groningse situatie' onder meer aan de zogeheten ' Verklaring van Helsinki [4464]'. Noot van de redactie:.. Noot van de redactie: Verdrag van Helsinki, 1964 Deze verklaring van de World Medical Association uit 1964 vormt het sluitstuk van een jarenlange discussie onder artsen over de ethische normering van medische experimenten. Ook de toelaatbaarheid van medische experimenten op wilsonbekwamen komt in deze code aan de orde. In zijn artikel betoogt mgr. Sgreccia dat levensbeëindiging van wilsonbekwame minderjarigen strijdig is met de uitgangspunten zoals die in de Verklaring van Helsinki zijn vastgelegd.

De discussie over de ethische grenzen van medische experimenten, met de Verklaring van Helsinki als sluitstuk, is op gang gekomen na de processen in Nurnberg en de destijdse onthullingen van de medische experimenten onder het nazi-regime. Alhoewel mgr. Sgreccia op deze historische wortel van de Verklaring van Helsinki wijst, wordt in zijn artikel op geen enkele manier een parallel getrokken tussen de gang van zaken in het AZG en de verschrikkingen van het nazi-regime. De verwijzing naar de processen in Nurnberg in deze specifieke context benoemt een historisch feit in relatie tot de Verklaring van Helsinki, maar kan niet leiden tot conclusies over vermeende parallellen die de schrijver niet bedoeld heeft.

De Rooms-Katholieke Kerk heeft ook geen verwijzing naar het nazi-regime nodig, om de ernst van haar bezwaren tegen actieve levensbeëindiging bij pasgeborenen naar voren te brengen. Mgr. Sgreccia is van mening dat actieve levensbeëindiging bij wilsonbekwamen een fundamentele koerswijziging in het (Nederlandse) euthanasiedebat betekent. Ook mgr. W. Eijk, bisschop van Groningen en binnen de Nederlandse Bisschoppenconferentie verantwoordelijk voor medisch-ethische zaken, heeft dit in een recent artikel in het blad Rkkerk.nl (15 oktober 2004) [426] betoogd. Alhoewel voorstanders van legalisering van euthanasie steeds een 'verbod' hebben gelegd op het noemen van het gevaar van een hellend vlak, laat de praktijk zien dat er wel degelijk sprake is van schuivende grenzen in het denken en spreken over euthanasie en actieve levensbeëindiging.

In het Nederlandse euthanasiedebat is altijd een onlosmakelijk verband gelegd tussen euthanasie en het zelfbeschikkingsrecht van mensen om over hun eigen leven en dood te oordelen. Een wilsverklaring is daarom een 'conditio sine quae non' voor het uitvoeren van euthanasie. Bij wilsonbekwamen ontbreekt ten principale een mogelijkheid om de wil van de betrokkene vast te stellen. De beslissing om over te gaan tot levensbeëindiging is dan geen uitvloeisel van het zelfbeschikkingsrecht van individuen, maar het gevolg van het oordeel dat derden over de kwaliteit van leven van een individu geven. De Rooms-Katholieke Kerk beschouwt dat als een onaanvaardbare aantasting van het fundamentele en onvervreemdbare recht van ieder mens op bescherming van haar of zijn leven.